Betonnen zonnefietspad Maartensdijk levert stroom voor 45 huishoudens

Dagelijks fietsen bij de Utrechtse plaats Maartensdijk honderden mensen over een fietspad dat stroom produceert. Over een lengte van 330 meter liggen sinds de zomer van 2021 namelijk betonpanelen waarin zonnecellen zijn verwerkt. Het langste zonnefietspad van de wereld levert op jaarbasis voldoende stroom voor pakweg 45 huishoudens.

De innovatieve blokken zijn geproduceerd door SolaRoad, een samenwerkingsverband van Strukton Civiel, TNO en de provincie Noord-Holland. Het is voor het eerst dat er zonne-energie wordt opgewekt in zo’n groot stuk fietspad.

Stimuleren

,,Met deze pilot geeft de provincie letterlijk ruimte aan de markt om nieuwe producten te ontwikkelen en te testen in de praktijk”, zegt gedeputeerde Arne Schaddelee van de provincie Utrecht: ,,We hebben dit soort innovaties nodig om in 2040 energieneutraal te worden en om duurzame mobiliteit in de provincie te stimuleren. Dit zonnefietspad past binnen ons beleid om ook de weginfrastructuur te verduurzamen en minder fossiele brandstoffen te gebruiken.”

De basis van het zonnefietspad wordt in 2010 gelegd als onderzoeksinstituut TNO bij het bedrijf Ooms aanklopt met het idee om samen het idee van een zonnewegdek uit te werken. Ooms, inmiddels onderdeel van Strukton Civiel, zegt net als de provincie Noord-Holland ja.

,,Wij zijn erin gestapt omdat we kansen zagen”, zegt directeur Arian de Bondt van SolaRoad, destijds werkzaam voor Ooms. ,,Als ondernemer pak je dingen aan zonder precies te weten of het een succes wordt. Het is maar goed dat we niet teveel als een boekhouder hebben gewerkt. Niet alles lukt, maar dit wel. We waren allemaal enthousiast, maar het bleek niet mee te vallen om andere bedrijven en instituten erbij te betrekken.” Toen de provincie Noord-Holland er geld in wilde steken, deden de betrokken bedrijven dat ook. ,,We hebben in 2014 een proefstuk in Krommenie neergelegd. Dat heeft er tot 2020 gelegen”, aldus De Bondt.

Knetterhard

De panelen die nu in Maartensdijk het langste zonnefietspad van de wereld vormen, bestaan uit vijf componenten, waaronder beton, zonnecellen, glas en een laag epoxyhars met glasgranulaat. Het viel niet mee om dat allemaal samen te voegen. De Bondt: ,,Je hebt te maken met vijf materialen die elk op een verschillende manier krimpen en uitzetten bij temperatuursverandering.” Anders dan misschien gedacht is het glas stevig genoeg voor fietsen en zelfs vrachtwagens. Directeur Jan van Stratum van Strukton: ,,Glas is echt knetterhard, als je het tenminste maar goed ondersteunt en dat is bij deze panelen het geval.”

Over de glasplaat zit een laag epoxyhars, die later geschuurd wordt om stroefheid te verkrijgen. ,,Het is stroever dan een gewone trottoirtegel”, zegt Van Stratum. De epoxylaag en het glas laten voldoende zonlicht door om een goede opbrengst van stroom te krijgen.

De Bondt: ,,Uit onderzoek dat we in Krommenie hebben gedaan blijkt dat je ten opzichte van zonnepanelen op een dak 75 procent van de opbrengst haalt. Dat verlies heeft te maken met de lagen boven de zonnecellen en omdat ze vlak liggen en zo minder zon vangen.”

Enthousiast

Van Stratum is erg enthousiast als hij bedenkt hoeveel energie het Nederlandse fietspadennet op deze manier zou kunnen opleveren. ,,In Nederland hebben we 35.000 kilometer aan fietspaden. Als daar een kwart van in het buitengebied ligt en we tien procent van die paden kunnen aanleggen met deze panelen kom je op 875 kilometer. Dat zorgt voor een enorme stroomopbrengst. Het mooiste zou zijn als je met accu’s zou kunnen werken en je onderweg je elektrische fiets kunt opladen, de verlichting kunt laten branden of de IJscoman zijn karretje erop kan inpluggen.” In Maartensdijk gaat de opgewekte elektriciteit naar het stroomnet.

Madeleine Bakker is wethouder van de gemeente De Bilt, waartoe Maartensdijk behoort. ,,We zijn trots dat we in samenwerking met de provincie meewerken aan deze pilot. Dit past binnen onze ambities om in onze gemeente samen te bouwen aan een topklimaat. We willen onze scholieren en inwoners stimuleren om zoveel mogelijk gebruik te maken van dit unieke zonnefietspad. Dit is niet alleen goed voor de opwekking van duurzame energie, maar ook voor onze gezondheid en vitaliteit. We zien de eerste resultaten graag tegemoet.”

Prijs zal drastisch dalen

Op dit moment maakt SolaRoad de panelen nog handmatig. Jan van Stratum van Strukton: ,,Daardoor is de prijs relatief hoog. Op het moment dat de productie omhoog kan, zal de prijs drastisch dalen. Ik denk dat we het dan voor de helft van de prijs kunnen doen. Bij een productie van 5000 vierkante meter kun je een fabriek inrichten en het industrieel gaan maken.”

De twee moeten toegeven dat asfalt per vierkante meter altijd goedkoper zal blijven. ,,Maar dan reken je te beperkt”, zegt Van Stratum. ,,Je moet in de berekening ook de prijs van de grond meenemen die je anders zou moeten kopen om zonnepanelen op te plaatsen. Dit is dubbel grondgebruik. En je hebt natuurlijk de stroomopbrengst nog die je met een fietspad van asfalt niet hebt.”

Uitstraling

De Bondt en Van Stratum zijn erg blij met de keuze van de provincie Utrecht voor een zonnefietspad. ,,Dat heeft een enorme uitstraling. Ik word elke week wel een keer gebeld met een verzoek om er voor een tijdschrift of televisie iets over te vertellen. Ik ben zelfs in het Jeugdjournaal geweest. Maar ook overheden vertellen elkaar erover. De gemeente De Bilt, waarin het fietspad ligt, heeft een stedenband met het Duitse Coesfeld. Kennelijk zijn ze daar ook enthousiast gemaakt, want onlangs kreeg ik nog een telefoontje uit die Duitse plaats. Daar hebben ze inmiddels ook belangstelling.”