Losmaakbaarheid is de sleutel voor circulariteit

Nederland moet in 2050 een circulaire economie hebben. Dat betekent dat er alleen duurzame materialen toegepast mogen worden. Ook moeten materialen die vrijkomen bij onderhoud en renovatie hoogwaardig opnieuw in te zetten zijn (Ladder van Lansink).

Te vaak blijken verschillende bouwmaterialen bij demontage niet te hergebruiken. Vooral doordat verschillende materialen niet meer te scheiden zijn. Soms gaat het om chemische verbindingen, in andere gevallen om hulpmiddelen zoals bout- en moerverbindingen. Losmaakbaarheid is cruciaal voor hergebruik. 

Keten

De schaarste aan grondstoffen zorgt ervoor dat het steeds belangrijker wordt om producten terug te brengen in de keten. (N.B. Of de schaarste ook voor zand, grind, cement en water geldt is een andere discussie, in dit kader worden alle grondstoffen als schaars en eindig gezien.) Om dit te bewerkstelligen, moeten alle partners betrokken bij het ontwerp- en bouwproces hun steentje bijdragen aan demontagemogelijkheden. De bouw- en GWW-sector is in Nederland verantwoordelijk voor ongeveer 50% van het totale grondstofverbruik. Door bouwwerken en gebouwen circulair te ontwerpen en te realiseren met losmaakbare materialen, producten en elementen is het mogelijk om deze bij einde levensduur hoogwaardig te hergebruiken.

Marktplaats

Slopers transformeren in delvers van hoogwaardige bouw- en installatiematerialen (artikel in Trouw). Een professionele marktplaats zorgt voor de transacties tussen de delvers en de hergebruikers. Elk element dat het einde van de levensduur van het totale gebouw niet haalt, moet apart losmaakbaar zijn. De delver moet er goed bij kunnen. Tegelijk moet het element goed los te koppelen zijn van andere elementen. Liefst in het gebouw zelf.

Handreiking

Rijkwaterstaat heeft samen met PIANOo (Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat) een handreiking Losmaakbaarheid uitgebracht voor publieke opdrachtgevers in de grond-, weg- en waterbouw en utiliteitsbouw. In de handreiking wordt het begrip losmaakbaarheid uitgewerkt aan de hand van veertien technische, procesmatige en financiële aspecten. Ook biedt de handreiking praktische handvatten aan de hand van een stappenplan om losmaakbaarheid een plek te geven in het inkoopproces, de projectorganisatie en contractvoorbereiding. De handreiking werd opgesteld op verzoek van het leernetwerk GWW en Bouw, gefinancierd uit klimaatgeld uit het regeerakkoord.