Basaltvezels in vloer nieuwe schapenstal

Aan de Compagnonsfeart in Lippenhuizen (Fr) hebben Elsa en Martin Reitsma een nieuwe schapenstal gebouwd voor maximaal 560 schapen. Bijzonder aan de stal is het gebruik van basaltvezels als wapening.

Basaltvezels als wapening

De stal wordt vooral gebruikt voor het laten aflammeren van de schapen en opfok van de jonge lammeren. Elsa en Martin houden twaalfhonderd Schoonebeekers voor begrazingsprojecten vanaf april tot november. De stal is 20 m breed en 43 m lang en bevat een 150 mm dikke betonvloer. Omdat de gemeente Opsterland als eis heeft gesteld dat de verharding vloeistofdicht moet zijn, is gebruik gemaakt van beton met betonsterkteklasse C20/25 en milieuklasse XA3. Betonsamenstellingen met XA3 bevatten een hoog gehalte bindmiddel (cement). Dit beton heeft niet alleen een hogere druksterkte van het beton tot gevolg maar ook een hogere treksterkte waarop de wapening aangepast moet worden.

Basaltvezels

In overleg met aannemer Havinga Metaal uit Surhuisterveen en Finish Beton Groep in St. Nicolaasga is daarom besloten om gebruik te maken van basaltvezels als wapening. Aan elke kuub beton is 3 kg basaltvezel toegevoegd. Basaltvezels hebben een zeer hoge treksterkte. De vezels worden gewonnen uit basaltsteen en zijn dus een natuurproduct. Na smelten (bij een temperatuur van 1.500 °C) wordt het vloeibare basalt door fijne gaatjes geperst via een extrusion techniek. Basaltvezels hebben een diameter van 5 tot 11 um, kunnen niet meer kristalliseren en behouden veel eigenschappen van het oorspronkelijke basalt.
Het voordeel - naast een zeer hoge treksterkte - is dat basaltvezels niet oxideren en dat de vezels zeer goed door het beton te mengen zijn. Dit laatste heeft als voordeel dat de vezels nooit boven het beton uitsteken en de betonvloer goed monolitisch af te werken is. Om scheurvorming tegen te gaan, zijn in de schapenstal in Lippenhuizen ook dilataties aangebracht in de betonnen verharding tot ongeveer een derde deel van de dikte. Elk betonvlak is ongeveer 6 bij 6 m.
 

Vloeibaar beton

De vloer is monolitisch afgewerkt zodat er een glad oppervlak ontstaat. In de vloer zijn vervolgens gaten geboord van ø 60 voor het plaatsen van het schapenhekwerk. Na het boren zijn er in de gaten vierkante rvs-kokertjes geplaatst van 35 mm x 35 mm. De bovenkant van de kokertjes ligt gelijk met het oppervlak van de vloer.
De buitenrand van het gat is aangegoten met vloeibaar beton zodat de kokertjes vast in de vloer zitten. Op de kokertjes kan het hekwerk geplaatst worden. In de winter als de schapen in groepen aflammeren is de stal een wirwar van kleine en grotere hokken waarin de schapen aflammeren en de jonge lammeren worden opgefokt.

Geen isolatie

De romp en het dak van de stal zijn simpel uitgevoerd met damwandplaten zonder isolatie. De dakplaten zijn daarbij voorzien van een dampwerende folie zodat condens niet neerslaat en als waterdruppels naar beneden vallen. Isolatie bij schapen is overbodig, weet Martin. “Schapen hebben het al snel te warm.” De nokhoogte van de stal is 7,5 m. Over de volle lengte van de stal ligt in de nok een lichtstraat die veel daglicht in de stal laat komen. De ramen in de zijwanden kunnen open voor extra ventilatie. 

Gespreid aflammeren

Het schapenbedrijf heeft de naam By de Hân. De schapen begrazen van april tot en met november percelen en akkerranden in de omliggende gemeenten en bij het waterschap. In december lammert de eerste groep van ongeveer 260 schapen. Totaal zijn er vier groepen. Door het gespreid aflammeren wordt de stal efficiënt benut en kunnen de eerste schapen in april al weer aan het werk in de omgeving en zijn de jonge lammeren groot genoeg om zelfstandig op de boerderij te blijven. “Want op dat geblèr van jonge lammetjes in de woonwijken zit niet iedereen te wachten”, zegt Martin.