"Een gebouw van beton gaat meer dan honderd jaar mee"

Duurzaam bouwen betekent bouwen met oog op de toekomst. “Een gebouw van beton gaat meer dan honderd jaar mee,” aldus Aris Bulk, van adviesbureau Van Vliet Bouwmanagement. “Maar het is niet waarschijnlijk dat het gebouw in die 100 jaar slechts één functie zal vervullen. Daar moet je bij de bouw al rekening mee houden. Bijvoorbeeld door te kiezen voor een bepaalde hoogte van een gebouw, en vrije indeelbaarheid.” Van Vliet Bouwmanagement heeft veel klanten in de foodsector. “Vaak zijn het familiebedrijven, die generatie op generatie zijn doorgegeven. Zij vinden het duurzaamheidsaspect belangrijk.” 

Lange levensduur van een gebouw is belangrijk

Bulk is de afgelopen jaren betrokken geweest bij verschillende projecten, waaronder de uitbreiding van champignonverwerkingsbedrijf Van Soest in Kesteren. “We worden door bedrijven vaak ingeschakeld om hen te adviseren over de nieuwbouw van bedrijfsruimten. We zijn inmiddels expert op het gebied van BREEAM.” In het geval van Van Soest ging het om de nieuwbouw van een duurzaam bedrijfsgebouw met verwerkingsruimte en koelcel en een losstaand vrieshuis met koelsluis bij een bestaande bedrijfslocatie. De lat lag hoog: doel was om de BREEAM Outstanding score te halen. “Wij zijn expert op het gebied van duurzaam bouwen, zij op het gebied van champignons. Van Soest verwerkt champignons: ze worden hier gewassen, gesneden en vervolgens ingevroren als deelproduct voor de voedselindustrie en horeca. Het bedrijf is wereldwijd marktleider. Slechts 3 procent van de productie is bestemd voor de Nederlandse markt, de rest gaat naar het buitenland.” 

Champignonverwerkingsbedrijf

Het bedrijfsgebouw kon in 2017 in gebruik worden genomen. Een jaar lang kon men van de nieuwbouw genieten, tot deze door brand werd verwoest. Van het pand was weinig over. “Ik werd op 14 december 2018 gebeld met het nieuws over de brand. De volgende dag was ik er. De verzekering kon geen oorzaak vinden. We hebben direct een sloopbedrijf gebeld om de puin weg te halen. De eigenaar wist direct dat hij wilde herbouwen.” 

Gelukkig was niet alles door de brand verwoest. “De technische installatie van het koelgedeelte is gespaard gebleven. En het betonnen vloeroppervlak zag er nog goed uit. We hebben zeven kernboringen laten uitvoeren, en op slechts één plek was de kwaliteit niet voldoende. Het beton werd beschermd door een laag upcrete. Dit wordt vaker aangebracht in de voedingssector om de betonnen vloer tegen schadelijke stoffen zoals zuren te beschermen. Maar ook in de koelcel, waar geen upcrete was toegepast, was de vloer intact.” De betonnen vloer hoefde daarom niet worden vervangen. Wel moest de laag upcrete worden verwijderd. “Deze is van de vloer afgeschraapt. Straks wordt weer een nieuwe laag op de vloer aangebracht.”  

BREEAM Outstanding score

Ook bij de hernieuwbouw van het bedrijfsgebouw, kiest Van Soest voor duurzaamheid. “We doen er nu zelfs nog een schepje bovenop. Het doel is om de BREEAM Outstanding score te halen. Dat wilden we de vorige keer ook, maar toen wilden we dat gaandeweg het proces behalen.” Sinds het eerste project zijn de eisen voor BREAAM wel wat aangescherpt. “In de betonnen vloeren en de prefab elementen is betongranulaat toegepast. Bij de eerste keer was dit bijzonder, nu is het gangbaar.” 

Bij het ontwerp van het gebouw is goed gekeken naar de werkbaarheid. “In zo’n bedrijfsgebouw wil je zo min mogelijk kolommen. Dat kan alleen als je grote overspanningen kunt maken. De stalen kolommen hebben een kern van beton. Dat geeft ze een enorme robuustheid. Ook zijn stootranden van beton aangebracht. Dit helpt voorkomen dat heftrucks eventueel de wand beschadigen.” De schil van het gebouw heeft om dezelfde reden een twee meter hoge plint gekregen van beton. “De betonnen elementen zorgen bovendien voor variatie in het gevelbeeld.” 

Beton voor voedselveiligheid

Het ontwerp is voor het nieuwe bedrijfspand is niet hetzelfde als het eerste. “Het pand is hoger geworden, waardoor we een verdiepingsvloer konden aanbrengen. Van Soest wilde in eerste instantie graag een stuk aanbouwen, maar dan moest het bestemmingsplan worden gewijzigd. Een tijdrovende procedure. Hoger bouwen was echter wel toegestaan.” De kantine heeft een plek gekregen op de verdiepingsvloer, en er komen ramen. “Je kijkt hier fijn weg over de velden.” 

Naast duurzaam beton, zijn tal van andere maatregelen genomen, zoals zuinige verlichting en dito installaties. Daarnaast wordt hemelwater opgevangen en gebruikt voor het doorspoelen van het toilet. “We hebben inmiddels veel ervaring opgedaan met het bouwen van duurzame bedrijfspanden voor de voedselbranche. Naast duurzaamheid zijn voedselveiligheid en kostenbesparing hierin leidend.” 

Mooi hoeft niet duur te zijn

Bulk werkt graag voor directeur/eigenaren. “Het zijn vaak snelle beslissers, met een duidelijke mening. Esthetiek is niet het belangrijkste, maar wordt wel meegenomen.”

Relevant gezien de discussie over de verdozing van Nederland: met name langs de snelweg zie je steeds dezelfde saaie bedrijfshallen gebouwd worden. “Dat is vooral omdat het een goedkope bouwmethode is. Kosten drukken is belangrijk, maar het oog wil ook wat. Een mooiere oplossing hoeft niet per se veel duurder te zijn. Een mooi voorbeeld is het pand van Banken Champignons in Wijchen. Daar zijn betonnen gevelelementen met een structuur toegepast.” 

Duurzaam bouwen is één ding, maar een lange levensduur is minstens zo belangrijk. Als een gebouw na 25 jaar niet meer voldoet, is het zonde om een duurzame structuur af te breken. “Wanneer je een gebouw ontwerp, moet je nadenken over hoe het in een andere functie ook kan functioneren. Beton gaat wel 100 jaar mee en kan daarna worden vermalen en opnieuw worden gebruikt als grondstof. Maar het is nog beter wanneer je gebouwen een tweede en derde leven kunt geven.” 

Doe mee en vertel uw verhaal
Onder het motto 'Beton voor een een duurzame toekomst van Nederland' zoekt Betonhuis opdrachtgevers, architecten, adviseurs, stedenbouwkundigen die hun kennis van beton in de bouw willen vertellen. Via de website van Betonhuis wordt direct toepasbare kennis over de mogelijkheden en pluspunten van het toepassen van beton in gebouwen en constructies ontsloten. Kennis over bekende en wellicht minder bekende duurzame eigenschappen en prestaties van beton als bouwmateriaal. Een website om u verder op weg te helpen bij de daadwerkelijke toepassing van beton in de praktijk. Ook geïnteresseerd? Neem contact op met Remco Kerkhoven, stuur een e-mail.