Remontabel betonnen appartementengebouw als basis voor de toekomst

In Kampen staat een appartementencomplex dat klaar is voor een toekomst die zich mogelijk niet meer in Kampen bevindt. De 63 sociale huurappartementen zijn namelijk gevestigd in een volledig remontabel appartementengebouw dat vervaardigd is van prefab beton. Voor zowel producent Geelen Beton, lid Betonhuis Constructief Prefab als voor opdrachtgever Janssen de Jong Bouw, is dit project het bewijs dat beton niet alleen het materiaal van weleer en nu is, maar zeker ook van de toekomst. Een duurzame toekomst welteverstaan.

Vanaf de start van het project is ingestoken op duurzaamheid. Circulariteit en het verwerken van remontabele elementen stonden hierbij centraal. Dit vroeg om slimme oplossingen in de detaillering. Voor de koppeling van de wanden is gekozen voor wandschoenen en spansloten. Daarnaast zijn de balkons niet met de gebruikelijke koudebrugonderbreking maar met een demontabele tuiconstructie aan de vloer bevestigd. Daarnaast is de lengte van de appartementen afgestemd op de breedtematen van de kanaalplaten. Ook zijn de leidingen toegespitst op één leidingvloer per woning. Voor de producent van de wanden en balkons, Geelen Beton, bestond de duidelijke wens om voor dit project alle bestaande en nog uit te nutten duurzame aspecten van prefab beton mee te laten spelen. Ruud van de Rakt, Commercieel Directeur van Geelen Beton: “Los van het gebruikte materiaal of bouwmethode, moeten we als maatschappij streven naar bouwen om te laten staan. Daar waar dat ook maar enigszins mogelijk is ben je het aan de toekomst verplicht om duurzaamheid te laten prevaleren. Voor ons betekent dit dat we bijvoorbeeld qua verwerking van grondstoffen niet bang zijn om door de bestaande grenzen te breken.”

Aan de basis is beton al duurzaam

Het is bekend dat bouwwerken van beton aan de basis al duurzaam zijn. Een betonnen constructie kan an sich zeker 100 tot 150 jaar blijven staan. Levensduurbeperkend werken zaken als de installatie, de schil en de afwerking. Je kunt het zo maken dat het geschikt is voor andersoortig gebruik, je kunt onderdelen hergebruiken, bij sloop de grondstoffen scheiden en opnieuw inzetten of -en dat is het ultieme doel- remontabel bouwen en dus nooit meer slopen. “Wanneer we bouwen om te laten staan, betekent dit echter niet per definitie dat dit op dezelfde plek moet zijn. Remontabele gebouwen leveren een geweldige bijdrage aan het verduurzamen van de bouw. Met een verhoging van de levensduur van 50 naar 150 jaar verlaag je immers de milieubelasting met een factor 3,” aldus Van de Rakt. “Wanneer producenten in een vroeg stadium betrokken worden, kunnen ze op het gebied van duurzaamheid grote stappen zetten. Denk aan een geconditioneerde productieomgeving (toepassen van een carrousel met droogkamers in plaats van traditionele houten mallen) en het besparen op cement waardoor CO₂ gereduceerd kan worden. Denken in mogelijkheden in plaats van in beperkingen. Een gebouw kan op verschillende niveaus geschikt gemaakt worden voor verduurzaming.”

Remontabel ontwerpen 

Bij opdrachtgever Janssen de Jong Bouw stond duurzaamheid boven aan het lijstje bij de ontwikkeling van het appartementencomplex. Het project moest een remontabel ontwerp zijn alsmede circulair geproduceerd worden. Alle ruimte werd geboden om de grenzen hierin -in positieve zin- op te zoeken. “En over te gaan,” vertelt Van de Rakt. “Het was direct duidelijk dat we niet alleen aan het einde van de levensduur circulair wilden zijn, maar ook bij de start. En dus dat we zoveel als mogelijk secundair materiaal, in de vorm van grove en fijne betongranulaten, wilden verwerken. Doordat de waterabsorptie beter was dan verwacht konden we het percentage granulaat verhogen en tegelijkertijd de hoeveelheid cement verlagen en dus CO₂ besparen. Met hoogwaardige granulaten durven we te stellen dat zelfs hogere percentages secundair materiaal mogelijk zijn. Indien we als gehele bouwbranche lokaal gaan ‘oogsten’ dan kunnen we hier een extra CO₂-reductie van 10-15% mee behalen.”

Circulaire casco's

Voor Janssen de Jong Bouw is het duurzame appartementencomplex in Kampen een mooi voorbeeld van hoe ze hun duurzame ambitie in de praktijk brengen. Louis Camps (algemeen directeur Wonen bij JAJO): “Wij willen bij de koplopers horen op het gebied van circulair bouwen.” Camps legt uit dat het bedrijf werkt met het woningbouwconcept Modufair waarmee de impact op het milieu ook daadwerkelijk beïnvloed wordt. “Prefab beton leent zich uitstekend als duurzaam alternatief. Verduurzaming vraagt onder andere om casco’s waarbij gebruik gemaakt wordt van circulaire grondstoffen, zoals bij het project in Kampen. Het project is prijswinnend geweest en heeft de ‘Circular Award’ mogen ontvangen. Je doet het daar natuurlijk niet voor, maar het is wel een mooie bevestiging voor de inspanningen die je verricht.” Volgens Camps werkt verduurzaming alleen maar ‘wanneer het top of mind is in de organisatie’. “Zo hebben we een manager duurzaamheid in huis, uitdagende KPI’s opgesteld, zijn we actief aan de slag met de CO₂ prestatieladder en hebben we de intrinsieke motivatie om beter te willen presteren dan de norm MPG.  We willen niet meer genoegen nemen met minder.”

Positieve grondhouding

Verduurzamen kan volgens zowel Van de Rakt als Camps alleen succesvol zijn wanneer het verankerd is in de organisatie. Beide ondernemingen zijn dan ook intrinsiek gemotiveerd om niet alleen in hun projecten, maar ook in de interne organisatie de grenzen van duurzaamheid en circulariteit steeds weer op te zoeken én te rekken. “Het is voor de betonproductenindustrie belangrijk om enthousiast aan de slag te gaan met verduurzaming en bewust te kiezen voor een groenere ontwikkeling. De inzet van jonge mensen met visie is hiervoor onontbeerlijk. Kritisch zijn mag, maar een positieve grondhouding is vereist, alsmede een flinke dosis lef om de grenzen op te zoeken en je niet te laten belemmeren.”

Materiaal van de toekomst

In de betonbranche moet wellicht een stapje harder gelopen worden, maar het doel is helder: beton is absoluut het materiaal van de toekomst. Bouwers en ontwikkelaars moeten de koppen bij elkaar steken en samen investeren in de toekomst. “De toekomst van onze wereld én die van onszelf. We moeten meebewegen met een bewegende markt en veranderende eisen ten aanzien van de bouw. Prefab beton is een perfecte, duurzame methode om voor nu en de toekomst te bouwen. Bouwen om te laten staan; op de plek van de oorspronkelijk locatie of elders; het kan met beton.