Harrie Vekemans: 'de opmars van betonsteen en wat je kunt leren van andere innovaties'

Harrie Vekemans is niet zo onder de indruk van innovaties in de bouwwereld die breed uitgemeten worden in de media. De metselwerkdeskundige uit Tilburg ziet dat er bedrijven zijn die zich bezig houden met vernieuwingen. ,,Maar in de praktijk blijkt het maar te gaan om 0,002 procent van de markt of zoiets. De pioniers worden breed uitgemeten, maar in de bouw blijft men het meestal doen zoals het altijd gedaan is en dat is jammer.”

Vekemans heeft een metselwerkadviesbureau en is oprichter van MADE, het metselwerk-kenniscentrum. Ook hielp hij enkele producenten van betonstenen met de ontwikkeling en introductie van producten, zoals de GeoStylistics bij MBI De Steenmeester. Dat is een betonsteen die toegepast wordt in de gevel, vaak met een lengte van vijftig centimeter. Het grootste deel van de tijd houdt hij zich bezig met bakstenen omdat die het meeste worden toegepast in de Nederlandse bouw. Maar betonstenen zijn bezig aan een flinke opmars. ,,MBI kwam jaren geleden bij mij omdat ze nieuwe betonstenen voor gevels wilden ontwikkelen. De traditionele betonsteen is namelijk mooi als-ie nieuw is, maar na tien jaar is dat anders. Hij veroudert niet zo mooi.”

Enorme boost betonsteen

De inspanningen van het bedrijf resulteerden uiteindelijk in de introductie van een steen met een andere oppervlaktestructuur. ,,Dat heeft de toepassing van betonsteen in gevels een enorme boost gegeven.” Vekemans hield zich niet bezig met de ontwikkeling van de stenen. ,,Van beton heb ik niet zoveel verstand, maar ik heb wel kennis van de toepassing. Zo heb ik gekeken naar zaken als verwerkbaarheid, de mortel, lijm en lengte van de stenen.”

Rol van pioniers in bouw

Nog even terugkomend op de rol van pioniers in de bouw bij succesvolle innovaties. Vaak stuiten nieuwe technieken of materialen in eerste instantie op weerstand. Een doorbraak ontstaat pas wanneer de ontwikkelaars actief belemmeringen wegnemen, bijvoorbeeld door ondersteunende diensten aan te bieden of door te zorgen voor een stevige technische en constructieve onderbouwing. Onderzoek en borging in normen en regelgeving verlagen de drempel voor toepassing aanzienlijk. Innovatie in de bouw vraagt dus niet alleen om een goed idee, maar ook om de inzet om veiligheid en toepasbaarheid vanaf het begin overtuigend aan te tonen.

Metselwerk en Wet kwaliteitsborging

Waar Vekemans ook aandacht voor vraagt is de geleidelijke inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), vanaf 1 januari 2024 tot vermoedelijk 2028. De wet beoogt het waarborgen van de kwaliteit van bouwwerken. Niet alleen gemeenten zijn verantwoordelijk, maar ook onafhankelijke partijen. ,,Eén van de gevolgen het verschuiven van de bewijslast van gebreken bij de bouw van de koper naar de aannemer. De aannemer moet volgens de Wkb aantonen dat er volgens de normen is gewerkt.” Dat betekent nogal wat voor aannemers, die volgens Vekemans niet altijd even goed op de hoogte zijn van de normen en richtlijnen. ,,Die werken volgens het principe: we hebben het altijd zo gedaan en het was altijd goed.”

Checklist kenniscentrum MADE

Om aannemers te helpen om de slag te maken heeft het kenniscentrum voor metselwerk MADE een checklist opgesteld. Die is zowel online als op papier in te vullen. ,,Daarin kun je precies aanvinken welke situatie voor jou van toepassing is en welke normeringen en richtlijnen daar bij horen.” In dat kader publiceert het metselwerk-kenniscentrum ook geregeld in vakbladen om de sector bewust te maken van de normen en richtlijnen en de toegenomen noodzaak van het volgen van die regels. ,,Het is beter om je erin te verdiepen voordat je eraan begint, dan er in te duiken als er problemen dreigen.” Tot slot werpt de Tilburger een blik in de toekomst, met de toekomst van betonstenen in de bouw. ,,Omdat je ze vorm- en maatvaster kunt produceren, zijn ze geschikter om door een robot te laten leggen. Maar dat zijn ontwikkelingen die heel lang duren, want ik zie dat het met automatisering en robotisering nog niet erg hard gaat.”