Verschillende functies voor betonnen verharding bij duurzaam zwembad De Koerbelt

Zomer of winter, het water van zwembad De Koerbelt in Rijssen is altijd aangenaam en dat zonder extra energieverbruik. Pal naast de oude locatie bouwde de gemeente Rijssen-Holten een duurzaam nieuw zwembad met een 25-meter wedstrijdbad, recreatiebad en een gerenoveerd 50-meter buitenbad. Ook de buitenruimte kreeg een groene make-over, met waterpasserende bestrating die regenwater vertraagd afvoert.

Een nieuw zwembad bouw je niet zomaar, daar gaat heel wat aan vooraf. In 2017 werd door de gemeente besloten dat er een nieuw zwembad moest komen, en werd de eerste klankbordgroep opgericht. In 2023 is het nieuwe zwembad in gebruik genomen. De laatste hand wordt nu door aannemer Twentse Weg en Waterbouw nog aan het buitenterrein gelegd. 

Duurzaamste zwembad van Nederland

Het resultaat mag er zijn: het zwembad is een van de duurzaamste van Nederland, en wellicht van Europa. Dat komt voort uit de visie van de gemeente: deze koos ervoor om het zwembad te laten ontwerpen op basis van Total Cost of Ownership (TCO), in plaats van op basis van de aanschafkosten. Met oog voor eventuele opbrengsten, installatiekosten, onderhoudskosten en vervangingskosten. Reitsema + partners architecten en Wehrung architecten kregen de opdracht om hiervoor een passend ontwerp te maken. 

Zon zorgt voor warmte, beton krijgt tweede leven

Alle benodigde warmte in het zwembad wordt door de zon opgewekt.  Overtollige warmte wordt opgeslagen in zoutwater accu’s. Dankzij thermische opslag is deze warmte het hele jaar beschikbaar om zwemwater en klimaat op niveau te houden. Bij de bouw en inrichting is, waar mogelijk, tevens voor duurzaamheid gekozen. Zo zijn veel materialen van het oude zwembad opnieuw gebruikt: zo heeft de glijbaan een plekje gekregen in een ander zwembad. Ook kozijnhout, staal en beton werden elders hergebruikt. Hiermee is ongeveer 66 procent van de vrijkomende CO2 bespaard. 

Veelzijdig beton voor de buitenruimte

Niet alleen het zwembad was toe aan vernieuwing, hetzelfde gold voor de buitenruimte. Hier kwamen verschillende wensen samen. De buitenruimte moet passen bij de uitstraling van het nieuwe gebouw en tevens functioneel zijn. Op sommige plaatsen komen functies samen, zoals duurzaamheid en klimaatbestendigheid. Façade Beton leverde betonproducten voor de buitenruimte, zoals diverse stenen en tegels, trappen en randen. “We konden in dit project verschillende betontoepassingen combineren, passend bij de ontwerp- en duurzaamheidswensen,” zegt Richard Hermans van Façade Beton.

Speciale kleur

Voor de producten die om het zwembad zijn toegepast is een speciale kleur gebruikt. “Het gaat om een soort beige/grijs, die erg licht van kleur is. Hiermee wordt hitte uitstraling die op zonnige zomerdag van donkere vlakken komt, voorkomen. Deze kleur zorgt voor een optimale lichtreflectie zodat de bestrating niet te warm wordt. We hebben de kleur samen met de opdrachtgever en hoofdaannemer ontwikkeld en deze is goedgekeurd door de architect,” aldus Hermans. In de deklaag is extra hydrofoob toegepast, zodat vuil niet diep kan doordringen in de stenen. “We hebben de tegels en stenen echter niet alleen uitgekozen op de kleur en esthetiek, ze moesten ook een bepaalde mate van stroefheid hebben, om uitglijden met natte voeten te voorkomen,” vertelt Jürgen Pleizier van het Ingenieursbureau van de gemeente Rijssen-Holten. 

Waterpasserende bestrating

Voor de parkeerplaatsen zijn waterpasserende stenen gekozen. “We zijn hier in de gelukkige omstandigheid dat we een goede waterdoorlatende zandbodem hebben, dus water wordt over het algemeen snel afgevoerd,” legt Pleizier uit. “We hebben bewust voor dit type bestrating gekozen, om plassen te voorkomen en toch de groene uitstraling te behouden.” Het gaat om vierkante en rechthoekige tegels met een voeg van drie centimeter. Hiermee is de waterpasseerbaarheid goed geborgd. Een van de voordelen van deze betonnen straatstenen is dat ze vormvast zijn, waardoor ze makkelijker zijn toe te passen.  “Bovendien is het voor de bezoekers van het zwembad prettig lopen over dit type bestrating.” Het terrein waar het zwembad ligt kent veel hoogteverschillen. “We hebben daarom voorzien in een extra tijdelijke waterberging. Overtollig water wordt hiernaar afgevoerd, mocht dit nodig zijn,” aldus Pleizier. 

Gerecycled materiaal

In het toegepaste materiaal is gerecycled betonpuin gebruikt. Hermans: “Materialen die retour komen worden bij ons op locatie gebroken en daarna weer toegepast in het kernbeton. Het kernbeton is gemaakt van zand, grind en cement. Het zand en grind is in dit geval voor de helft vervangen door gerecycled beton, zowel in de klinkers als in de straatstenen.” De duurzaamheidsclaims van betonproducenten zijn vastgelegd in de BRL K11002. De beoordelingsrichtlijn toetst of producenten hun producten conform vereiste milieuprofielen vervaardigen. De afgegeven (project)duurzaamheidsverklaring aan de producent leidt tot een gewaarborgde MKI waarde, daar kan de opdrachtgever van op aan. “Deze hoge mate van gerecycled betonpuin paste ook mooi in de duurzaamheidsambitie van de gemeente Rijssen-Holten voor dit project,” besluit Pleizier.

Betonhuis Bestrating

Betonhuis Bestrating is een vereniging die zich inzet voor de toepassing en ontwikkeling van duurzame betonoplossingen in de openbare ruimte. De vereniging bestaat uit gespecialiseerde producenten van betonnen bestratingsmaterialen. Betonhuis Bestrating informeert opdrachtgevers en andere stakeholders over innovaties en milieuvriendelijke toepassingen binnen de sector. Een belangrijk instrument daarbij is de BRL K11002, de beoordelingsrichtlijn voor betonnen straatstenen, -tegels en -elementen. Deze BRL garandeert de kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid van betonproducten die onder KOMO-certificaat worden geleverd. De leden van Betonhuis Bestrating produceren conform deze richtlijn, zodat opdrachtgevers kunnen vertrouwen op een constante productkwaliteit en een aantoonbare milieuprestatie. 

Bekijk de sectorpagina