Betonnen zuiveringstorens krijgen tweede leven als bioscoop, sportschool en restaurant

Drie voormalige betonnen bassins van de waterzuivering op Zeeburgereiland in Amsterdam krijgen een prachtige nieuwe bestemming. Over ruim een jaar openen daarin een bioscoop, een sportschool en een restaurant de deuren. In de verdiepingen daar bovenop komen kantoren en een publiek toegankelijke daktuin. Een prachtig voorbeeld van circulariteit. 

Vink Bouw is de aannemer en een van de eigenaren van de karakteristieke torens op het Zeeburgereiland. ,,Voor het ontwerp hebben we het BREEAM-certificaat outstanding gekregen”, zegt projectleider Bas Kok. ,,Dat is het hoogst haalbare duurzaamheidscertificaat. Voor een groot deel bereiken we dat door hergebruik van het beton. Verder gebruiken we duurzame materialen en hoogwaardig isolatiemateriaal.”

Duurzaam ontwerp

De verwachting is dat na de oplevering het BREEAM-certificaat wordt behaald. BREEAM staat voor Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method en is een wereldwijd leidende methode voor het beoordelen van de duurzaamheid van projecten in de gebouwde omgeving. Lang zag het er naar uit dat er niet zoveel zou gebeuren met de drie betonnen torens die waren blijven staan nadat de zuivering verhuisde naar een andere plek. Eromheen werd er op het eiland in het oosten van de hoofdstad druk gesloopt en verrees er nieuwbouw, maar de laatste drie silo’s bleven ongebruikt staan. ,,We hebben in 2018 de tender gewonnen”, zegt Kok. ,,We wilden zo snel mogelijk beginnen met de ontwikkeling, maar het bleek lastig om het ingevuld te krijgen. Net toen we het rond hadden, kwam corona en haakten de meeste exploitanten  af. Bioscoop Rialto is altijd aangehaakt gebleven.”

Bioscoop, sportschool en restaurant

Na de coronapauze kwam er in 2023 toch weer schot in de plannen en kwamen een sportschool en een restaurantgroep in beeld. In de meest oostelijke toren komt een restaurant, in de middelste een fitnesscentrum en in de westelijke toren bioscoop Rialto. En waar vroeger 17 meter aan slib lag, smullen, sporten en genieten mensen straks van films. De basis van dit alles vormt het betonnen omhulsel met een dikte van 35 tot 60 centimeter. Om de constructie die straks bovenop de silo komt te kunnen dragen is de 50 centimeter dikke betonvloer met 70 centimeter opgehoogd. Het nieuwe beton komt van Albeton. Ook werden de trappen tussen de silo’s en prefab randen aan de onder- en bovenkant van de silo’s verwijderd. Die keren uiteindelijk terug. ,,In het bestaande gedeelte van de torens komen drie verschillende indelingen”, zegt projectleider Kok. ,,De kantoorruimtes die daar bovenop komen zijn het hetzelfde.” De twintig meter hoge silo’s krijgen er met de drie  lagen kantoorruimtes nog eens twintig meter bij. 

Beton uit jaren zeventig

Het bestaande beton van de silo’s stamt uit de jaren zeventig van de vorige eeuw en was van uitstekende kwaliteit, zo bleek uit onderzoek dat is uitgevoerd (zie hieronder). ,,Van binnen zag het er ook prima uit.” Het beton aan de buitenkant is straks grotendeels te zien, aan de binnenkant verdwijnt het achter isolatie. Kok: ,,We wilden nog wel wat zichtbaar houder aan de binnenzijde, maar dan zou je met een vochtprobleem komen te zitten.” Op mooie artists impressions is al te zien hoe het er straks ongeveer uitziet, maar ook een rondje over de bouwplaats zorgt al voor een idee. In de toekomstige bioscoop is de vloer als gestort en is een deel van de staalconstructie al klaar. Zo is al de schuine vloer te zien van de zaal op de eerste etage waar straks Amsterdammers een film bekijken. Bij de oostelijke silo ligt de wapening van de nieuwe vloer er al in, maar het storten van 70 centimeter nieuw beton is vanwege de vorstverwachting even uitgesteld.

Kwaliteit beton 

De betonkwaliteit van de voormalige zuiveringstorens is grondig onderzocht en blijkt van zeer goede kwaliteit te zijn. Uit onderzoek, uitgevoerd door ABT in 2008 en in 2019 bevestigd door Nebest, blijkt dat de betonnen wanden van de silo’s nog steeds in uitstekende staat verkeren.  Het beton heeft een druksterkteklasse van B35. Dat betekent dat het zeer sterk en duurzaam is. Bovendien is er weinig tot geen aantasting door sulfaten geconstateerd. Dat wijst op een hoge weerstand tegen chemische invloeden. Een belangrijke factor in de goede staat van het beton is het gebruik van hoogovencement, dat bekend staat om zijn hoge weerstand tegen sulfaataantasting. Dat heeft ervoor gezorgd dat de betonconstructie ondanks de blootstelling aan zwavelzuur nauwelijks te lijden heeft gehad. Ook de wapening in het beton is volgens de onderzoeken nog steeds in goede conditie en heeft voldoende dekking om corrosie te voorkomen. Dit alles wijst erop dat de constructie nog minstens veertig jaar mee kan zonder significante problemen, zo concludeerden de onderzoekers van ABT en Nebest.

Groen en street art 

Aan de buitenkant is straks behalve het originele, brute beton ook groen te zien, want er komen roestvrij stalen draden die klimplanten tegen de gebouwen begeleiden. Ook moet er street art op de silo’s komen. ,,Er komt ook groen op het dakpark”, zegt de projectleider van Vink Bouw. Verder zullen daar terrassen te vinden zijn van het restaurant en de bioscoop. ,,Die horeca is erg welkom in de wijk. Er is hier in de buurt bijna niets.” Ook qua vorm zijn de drie torens een aangename afwisseling van de vele appartementengebouwen die in de nieuwe wijk zijn verrezen. Om de silo’s met hun nieuwe bestemming komt een groene, wat ruige omgeving.

Meer informatie:

Vinkbouw, fotogalerij

Iconische silo’s op Zeeburgereiland