Koolstofverwijdering: een kans voor de betonindustrie
Nederland wil een klimaatneutrale samenleving bereiken en uiteindelijk zelfs netto negatieve emissies. Dat betekent dat we niet alleen minder CO₂ mogen uitstoten, maar ook actief CO₂ moeten verwijderen uit de atmosfeer, het water of biogene puntbronnen. Dit proces wordt Carbon Dioxide Removal (CDR) genoemd. Daarnaast is er Carbon Capture and Storage (CCS), waarbij CO₂ wordt afgevangen en langdurig opgeslagen, en Carbon Capture and Utilisation (CCU), waarbij CO₂ wordt hergebruikt in producten.
De behoefte aan koolstofverwijdering in Nederland hangt af van twee belangrijke rollen:
- Korte en middellange termijn: het compenseren van restemissies die moeilijk te vermijden zijn. Dit zijn de emissies die overblijven nadat alle mogelijke maatregelen voor reductie zijn genomen.
- Lange termijn: het compenseren van een mogelijke overschrijding van het mondiale koolstofbudget. Dit gaat om extra CO₂-verwijdering die nodig kan zijn om Nederland een rechtvaardige bijdrage te laten leveren aan wereldwijde klimaatdoelen.
Studies laten zien dat de verwachte restemissies in 2050 voor Nederland tussen 10 en 40 megaton CO₂-equivalent kunnen liggen. Inclusief een bijdrage aan mondiale netto negatieve emissies kan de totale behoefte aan koolstofverwijdering oplopend tot 30-40 megaton per jaar zijn. Dit benadrukt dat koolstofverwijdering een essentieel instrument is voor een klimaatneutrale toekomst.
Wat de routekaart koolstofverwijdering zegt
De Routekaart Koolstofverwijdering van het ministerie van Klimaat en Groene Groei biedt inzicht in de noodzaak, vraag en aanbod van koolstofverwijdering in Nederland en geeft randvoorwaarden voor de integratie van koolstofverwijdering in het klimaatbeleid. Belangrijke punten zijn:
- Emissiereductie blijft het eerste spoor, maar alleen hiermee worden de ambitieuze doelen voor klimaatneutraliteit niet gehaald.
- Koolstofverwijdering wordt daarom het tweede spoor.
- Van tijdelijke opslag tot permanente binding van CO₂, zoals mineralisatie in bouwmaterialen.
- Koolstofverwijdering helpt bij het verlagen van de netto-uitstoot, het bereiken van klimaatneutraliteit en het realiseren van netto negatieve emissies na 2050.
De routekaart geeft richting voor verdere techniekontwikkeling, opschaling en integratie in klimaatbeleid. Niet alle methoden tellen vooralsnog mee in de emissieboekhouding, vooral tijdelijke methoden. De routekaart volgt het onderscheid tussen tijdelijke en permanente koolstofverwijdering zoals in de Europese CRCF-regeling. Volgens Betonhuis bevestigt de routekaart dat er ruimte is voor innovatieve toepassingen die CO₂ permanent of tijdelijk kunnen binden, mits de techniek en beleidskaders volwassen worden.
Voorbeeld: CO₂-negatief beton in de praktijk
Een concreet voorbeeld van materiaalgebonden koolstofverwijdering is de start-up Paebbl, die het mineraal olivijn omzet in een CO₂-bindend bouwmateriaal dat in cement en beton kan worden verwerkt. Het proces versnelt de natuurlijke binding van CO₂ van miljoenen jaren naar enkele uren. Begin 2025 opende Paebbl een demonstratiefabriek in Rotterdam, waar olivijn wordt omgezet in een poedervormig carbonaat waarin CO₂ permanent is opgeslagen. Dit levert een dubbele winst op: het slaat CO₂ op én vermindert de uitstoot van cementproductie. Zie ook eerdere verschenen artikel.
Waarom dit een kans is voor de betonindustrie?
- Materialen die CO₂ binden passen direct binnen CDR en CCU en kunnen de netto-uitstoot van de sector verlagen.
- Mineralisatie van beton biedt een methode voor permanente opslag van CO₂.
- Innovaties zoals CO₂-gecureerde prefab-elementen, alternatieve bindmiddelen of olivijnbeton sluiten aan bij de beleidsdoelen in de routekaart.
- De betonsector kan een strategische rol spelen in het realiseren van Nederlandse en mondiale klimaatdoelen, mede dankzij bestaande productie- en logistieke ketens.
Routekaart niet meer als controversieel
De betonsector is verheugd dat de Routekaart Koolstofverwijdering recentelijk niet meer als controversieel is verklaard tijdens de stemming in de Tweede Kamer van dinsdagmiddag 2 december. Dit biedt duidelijkheid voor bedrijven die willen investeren in koolstofverwijdering en innovatie. In de routekaart wordt in het voorwoord verwezen naar beton als mogelijk opslagmiddel van CO₂, wat de strategische rol van de sector in het realiseren van klimaatdoelen onderstreept. Voor de betonindustrie bevestigt dit dat investeringen in CO₂-bindende materialen en technieken zoals mineralisatie een kansrijke en beleidsmatig ondersteunde weg zijn richting een klimaatneutrale bouwsector.
