“Voor duurzaam innoveren moet je een beetje lef hebben”

Van pioniers met geopolymeren tot experts in cementloos beton. Al ruim 25 jaar innoveert v.d. Bosch Beton in duurzame alternatieven voor het conventionele beton. “Je moet wel durven te innoveren en een beetje lef hebben”, vertelt Jan-Dirk Staman, algemeen directeur.   

Betonhuis is te gast bij v.d. Bosch Beton b.v., een gerenommeerd bedrijf en lid van de sector Bestrating. Jan-Dirk zit samen met Emile Kuipers, betontechnoloog van het Almelose bedrijf en Eric van Bentum, van Recycling Kombinatie REKO B.V. aan tafel. Een gesprek over duurzaam beton volgt vrijwel direct en past in de lijn van koploperverhalen die Betonhuis en het Betonakkoord graag delen.

Verduurzamen gaat niet vanzelf

v.d. Bosch Beton is uitgegroeid tot een moderne organisatie met fabrieken in Almelo en Vriezenveen en hoofdkantoor in Almelo. Duurzaamheid en innovatie staan hoog op de agenda. “Beton verduurzamen gaat niet vanzelf. Het is experimenteren in de vrije uurtjes”, begint Emile te vertellen. “Beton bestaat voor een belangrijk deel uit primaire grondstoffen, zoals cement, grind en zand. Bijna 25 jaar geleden zagen wij al dat er zorgvuldig met deze grondstoffen omgegaan moest worden. “Voor ons betekent dit zuinig omgaan met de beschikbare voorraad en zoeken naar bruikbare circulaire alternatieven. Wij zijn in dat gat gesprongen”, vult Jan-Dirk aan. “We zijn er in geslaagd om eerst een klein percentage van het grind te vervangen door menggranulaat voor de productie van bestratingsmaterialen. In de loop der jaren is het vervangingspercentage steeds groter geworden en zijn er alternatieven bijgekomen. Op dit moment werken we samen met Recycling Kombinatie REKO B.V.”

Samen werken en door ontwikkelen 

Recycling Kombinatie REKO B.V. is koploper in het produceren van herbruikbare grondstoffen. Het bedrijf uit Rotterdam zet afvalstoffen om in nieuwe grondstoffen voor de bouwindustrie. Het bedrijf maakt gebruik van geavanceerde technieken. Eric van Bentum vertelt enthousiast: “Sinds 2001 is hergebruik van teerhoudend asfalt niet meer toegestaan, de overheid wil het materiaal definitief uit ‘de keten’ verwijderen. Daarom moet het vrijkomende teerhoudende asfalt thermisch gereinigd worden. Wij hebben een reinigingstechniek ontwikkeld die niet alleen het asfalt van de daarin aanwezige schadelijke stoffen reinigt. Maar waaruit wij ook hoogwaardige grondstoffen produceren voor o.a. de beton en asfaltindustrie. Emile vult aan “De fracties: vulstof  zand 0/2 en granulaat 2/8 en 8/16 gebruiken wij nu in onze producten. Stap voor stap hebben wij met deze circulaire grondstoffen geëxperimenteerd.”

Meten is weten

“Nederlandse opdrachtgevers willen bijna altijd een vorm van garantie. Ze willen een certificaat zien of producten gebruiken die volgens de normen zijn gemaakt. Bij nieuwe experimentele producten, kunnen wij die niet altijd direct afgeven. Tientallen jaren geleden begonnen wij daarom met een eigen BBB-keur één. Tegenwoordig zijn bijna alle grondstoffen gecertificeerd. Wij gebruiken certificaten die voortkomen uit de norm BRL K11002 of soms nog steeds een eigen garantiecertificaat, het Ecoton® Milieukeur® Plus. We vertellen daarin wat de klant kan verwachten en geven een eigen garantie. Bij opdrachtgevers die willen verduurzamen leggen wij proefvlakken aan die wij vervolgens continu monitoren. Meten is weten.” Als voorbeeld heeft het bedrijf in mei 2018 de allereerste cement-arme betonstraatstenen geleverd. Het gaat om twee proefprojecten: eentje van ruim 1.000 m² in de gemeente Rotterdam, en het renovatieproject van Universiteit Twente. Na verschillende geslaagde metingen werd de productie verder opgeschaald. 

Nieuwe ontwikkelingen

Naast de circulaire ontwikkelingen, zet v.d. Bosch Beton ook in op duurzame bindmiddelen. “We hebben we nu een straatklinker die cement-arm is. Alleen in de toplaag zit cementgebonden materiaal dat grotendeels de kleur van het product bepaald in combinatie met eventuele extra toegevoegde pigmenten. Hierdoor blijft onze kleurlijn gewaarborgd.” Volgens Kuipers is de meeste milieuwinst natuurlijk te behalen in het beton dat onder de toplaag van de bestratingsproducten zit. De ontwikkeling van dit beton heeft twee jaar geduurd. In de straatsteen is cement vervangen door een mengsel van ECO-Filler, hoogovenslakken en chemische mineralen zoals Crystal en Natronloog. Kuipers: “Een mooie bijvangst in de samenwerking met REKO. Eerst lag de focus op secundair materiaal als vervanger van grind en zand. Niet veel later kwam daar een vulstof bij, die ook nog eens bleek te reageren en als bindmiddel ingezet kon worden.” Van Bentum: “De ECO-Filler beschikt over latent hydraulische eigenschappen. In combinatie met diverse cement types draagt dit bij aan de sterkteintwikkeling van het beton, hierbij is gebleken dat het ca. 30% cementreductie kan besparen” De CO₂-reductie ligt tussen de 50 en 95 procent. Het visuele aspect speelt bij stenen en banden een rol. Om een mooie deklaag te krijgen hebben we nu nog wat cement nodig. Bij bermverharding speelt dat geen rol en is het honderd procent cementloos.”

Koplopers 

Jan-Dirk Staman voorspelt dat bedrijven die nu niet meegaan in de verandering, de boot zullen missen. "Duurzaam beton vraagt tijd. Maar met een beetje lef zien we dat het makkelijk kan. Wij kiezen voor geopolymeren en secundaire grondstoffen van Recycling Kombinatie REKO B.V. Dat hoeft en moet niet iedereen doen. Er zijn veel meer alternatieven en alle kleine beetjes helpen. In ons product Reduton worden geopolymeren en secundaire grondstoffen toegepast als cementvervanger en daar zijn wij trots op. Als je het niet nu doet als bedrijf, dan ben je over 5 jaar wel uitgespeeld."