John Engelsman: "Jonge talenten met frisse ideeën bedachten de holle heipaal"

Neem vijf enthousiaste werknemers, plan een dag per week in en laat ze onbelemmerd praten over vernieuwing binnen het bedrijf of vernieuwing van de producten. Bij de IJB Groep uit het Friese Lemmer heeft dat inmiddels geresulteerd in een holle heipaal. Net zo sterk als een massieve, maar wel met dertig procent minder materiaal en een kwart minder CO₂-uitstoot.

,,We krijgen geregeld jonge mensen binnen, elk met hun talenten en frisse ideeën. Om dit een plek te geven, hebben we het Toekomstlab opgericht”,  zegt IJB-directeur John Engelsman. ,,Zij bedachten de holle heipaal. Het is trouwens niet alleen voor jongeren, ook oudere werknemers met ideeën kunnen meedoen.” De vijf lieten het niet alleen bij het idee, ze kwamen volgens Engelsman met hele concrete voorstellen. ,,Het was al behoorlijk goed uitgewerkt.” Het idee om veel minder beton te gebruiken voor heipalen werd vervolgens verder uitgediept door een projectteam. ,,Dan ga je op een gegeven moment zo’n heipaal produceren en kijken wat-ie doet. Wij dachten dat het een hele toer zou zijn om ‘m te maken, maar dat viel mee.”

Praktijktest op eigen terrein

Ook de praktijktest liep op rolletjes. ,,We hebben een paar holle heipalen op ons eigen terrein in de grond geslagen en ze hielden het goed”, zegt de directeur van de heipalenmarktleider. ,,Natuurlijk zijn we bij het heien ook over de grens gegaan om te kijken wanneer ze kapot gingen en dat was op het punt dat we verwachtten.” De ECO-paal, zoals IJB de holle heipaal heeft genoemd, past in de visie op duurzaamheid van het Friese bedrijf. ,,Duurzame Draagkracht heet het visiedocument dat we een paar jaar geleden hebben opgesteld. Dat gaat over duurzame producten, bijdragen aan duurzaam bouwen, maar ook over arbeidsveiligheid”, zegt Engelsman. ,,We waren voorheen ook al bezig met duurzaamheid, maar het was tijd om doelen te stellen, anders kom je niet waar je wilt zijn. Uiteindelijk willen we naar een CO₂-neutrale heipaal. De ECO-paal is een eerste stap en ik verwacht dat we deze in de loop van de tijd nog duurzamer kunnen maken.”

Technische kwaliteit leidend

Hij benadrukt dat de kwaliteit van de paal leidend is. ,,We hebben het wel over de fundering van gebouwen en niet over een tegel waarbij een breuk niet zo’n probleem is.” Bij heipalen is het moment van heien cruciaal. De ECO-paal van IJB is een holle heipaal van 29 bij 29 centimeter, met een holte van 19 centimeter doorsnede. ,,We wilden de holte zo groot mogelijk maken, maar je moet wel voldoende beton aan de randen overhouden voor de sterkte. De onder- en bovenkant van de palen is massief. De bovenkant om een maximale verbinding te krijgen met de fundering en de onderkant voor het draagvermogen”, aldus Engelsman. Uiteraard voldoen de palen aan alle normen.

Meer handelingen bij productie

Hoewel er beton wordt bespaard bij de palen, is het maken duurder. ,,Om de ECO-paal te produceren moet je meer handelingen verrichten dan bij een massieve paal, dus de arbeidskosten zijn hoger.” Hoe IJB de holle paal precies produceert laat de directeur in het midden. ,,Dat is het geheim van de smid. Om die holte precies in het midden te krijgen was onze grootste uitdaging.” Vanuit de markt is volgens Engelsman geïnteresseerd gereageerd. ,,Iedere aannemer is bezig met duurzamer bouwen. Het gebruiken van minder beton in producten past daar in. We zien dan ook veel kansen.” Zoals gezegd is de ECO-paal die nu geproduceerd wordt niet het eindpunt. ,,In massieve palen gebruiken we betonpuingranulaat, bij de holle paal nog niet. Maar ik verwacht dat dat zeker gaat gebeuren.”

Geotechnisch spel

Volgens John Engelsman is de holle heipaal niet in alle situaties de oplossing. ,,Dat is een geotechnisch verhaal. Het hangt van de uitkomsten van het grondonderzoek af welke paal het meest geschikt is. Er is niet een enkele oplossing die in alle situaties voldoet. Je hebt een palet aan producten waarmee je het geotechnische spel kan spelen. Deze paal is daarin een enorme aanwinst.” En het Toekomstlab? Zitten die nu een dag per week tevreden achteroverleunend koffie te drinken? Engelsman: ,,Haha, nee. Die zijn nu druk bezig met losmaakbaar bouwen. De levensduur van gebouwen is helaas korter dan de levensduur van beton. Dan is het goed om iets te bedenken waardoor je de betonnen elementen makkelijk eruit kan halen om ze op een andere plek te gebruiken.”