Circulair Ontwerpen: brug van losse betonblokken met verschillende grondstoffen

Op de campus in Delft ligt sinds kort een circulaire en modulaire voetgangers- en fietsersbrug. De veertien meter lange boogbrug, de verbinding tussen The Green Village en de campus, is gemaakt van circulair en milieuvriendelijker beton en keramiek van onder andere oude wc-potten. 
Tussen de losse betonblokken zit geen lijm of cement , zodat ze eenvoudig te demonteren zijn. Zo kunnen ze voor andere bruggen gebruikt worden. De brug blijft zeker vijf jaar op z’n plek liggen.

Geestelijk vader van het project is Ate Snijder, docent mechanica en constructies bij de faculteit Bouwkunde van TU Delft (links op de foto) ,,In eerste instantie keken we naar de mogelijkheid om een brug te bouwen van losse elementen van gerecycled glas.” Dat leek interessant omdat er in Nederland al een infrastructuur is voor het inzamelen en verwerken van glas. Probleem was echter om van dat materiaal blokken van een grootte te maken die nodig zijn voor een brug. ,,Toen zijn we naar alternatieve materialen gaan kijken”, zegt Snijder. ,,Beton kun je ook goed in een mal gieten om de vormen te krijgen  voor de bouw van een modulaire brug.” En zo kwam een brug in beeld met twee soorten beton en hergebruikt keramiek, onder andere afkomstig van sanitair.

Dichter bij de mensen

Dat de brug op het terrein van The Green Village ligt is geen toeval.  Tim Jonathan, manager operaties en realisaties van The Green Village (rechts op de foto): ,,Wij bieden een plek aan partijen die duurzame producten en diensten leveren. We zijn een innovatief en duurzaam fieldlab, een fysieke locatie. Door het in de praktijk toe te passen, brengt het ontwikkelingen dichter bij de mensen.” Dat kan van de brug zeker gezegd worden, want die ligt op een druk gebruikte fiets- en looproute op het campusterrein. Voor het plaatsen van de brug kwamen de initiatiefnemers terecht bij BAM Infra Nederland. Daarnaast zijn er verschillende andere bedrijven betrokken bij de brug, zoals C2CA, Strukton Prefab, Jansen Beton, SQAPE en Zilverschoon Randwijk.

Klik op de foto voor meer informatie of swipe naar links op mobile:

Verschillende materialen

Dat de brug is gemaakt van zowel geopolymeer als circulair beton en keramiek is omdat het een pilot betreft. ,,In de praktijk zal waarschijnlijk van één soort materiaal gebruik worden gemaakt”, zegt Snijder. Het is niet waarschijnlijk dat dat keramiek zal zijn. ,,Het is visueel wel interessant, maar het is niet waarschijnlijk dat we het met de kennis van nu opnieuw zouden toepassen”, zegt de initiatiefnemer. ,,De keramische blokken blijken namelijk niet zo maatvast te zijn als de betonnen blokken.” Daardoor moest de aannemer toch nog wat specie gebruiken om de verschillen in hoogte en breedte weg te werken. ,,Dat heeft ons best veel tijd gekost”, zegt projectleider Bas de Jong van BAM Infra Nederland (midden op de foto). De voetgangers- en fietsersbrug is door BAM op de kant in elkaar gezet. Dat gebeurde op een houten mal. Voordat de brug op z’n plek gehesen werd, werden aan beide zijden buizen in een opening in het beton geplaatst waaraan kabels bevestigd werden. Zo kon de brug stabiel worden gehesen.

Maximaal dertig meter

De brug op het terrein van TU Delft/The Green Village is veertien meter lang en tweeënhalve meter breed. ,,De maximale overspanning met deze blokken is zo’n dertig meter”, zegt Ate Snijder. Als de brug langer zou zijn zou de boog te weinig draagkracht hebben. Bij wijze van test heeft deze brug twee bakken met duizend liter water gedragen. De kans bestaat dat er meer van dergelijke bruggen op het terrein van de universiteit komen. ,,De projectontwikkelaar heeft gevraagd wanneer de brug in de praktijk toegepast kan worden”, zegt Snijder. Het kost even tijd om ‘m productmatig te maken. Maar als dat gebeurt zal de brug goedkoper gemaakt kunnen worden.” Nu waren er subsidies en sponsors nodig.

Monitoring met laser

Verder is er tijd nodig om in de gaten te houden hoe de brug zich in de praktijk houdt. Zo wordt het bouwwerk voortdurend gemonitord, onder andere met constante lasermetingen. ,,Ik kan in principe elke seconde zien of er beweging in de brug zit. Ik ben benieuwd wat hij in de zomer gaat doen. Als het materiaal gaat uitzetten vanwege hogere temperaturen, zou de brug iets omhoog kunnen komen”, zegt Snijder. Dat zou dan zorgen voor een grotere draagkracht. ,,In februari volgend jaar weten we wat de brug doet bij lagere temperaturen.” Vooruitlopend op een bredere toepassing heeft Snijder al een configurator ontwikkeld. Daar kunnen potentiële opdrachtgevers de specificaties van de gewenste boogbrug invoeren. Op basis van lengte, breedte en materiaal komt er dan een prijs uitrollen en ook wat de emissies zijn.

Fundering

Kort na de oplevering werden er door deskundigen vraagtekens geplaatst bij de duurzaamheid van de brug. Snijder: ,,Dat had te maken met het gebruik van de bestaande fundering van de oude brug. Dat is wel hergebruik, maar bij een brug op een nieuwe plek zou je een nieuwe fundering nodig hebben.” Snijder is blij met de opmerkingen. ,,Ik zie het niet als kritiek, maar als informatie die je verder helpt. Het is iets waar we nader onderzoek naar willen doen. Je zou kunnen denken aan een brug met kabels aan de onderzijde die je aan grondschroeven monteert. Dan heb je geen grote fundering aan beide oevers nodig.”

Meer informatie

Circulaire Boogbrug (bron: The Green Village)

Circulaire boogbrug vijf jaar op proef in The Green Village (bron: Delta)

BAM bouwt modulaire boogbrug van hergebruikte materialen (bron: BAM)