Aanleg cruciaal voor succes

Het klimaat in Nederland wordt extremer. De temperaturen zijn hoger, droge en natte perioden wisselen elkaar af. Buien zijn intenser: er valt meer neerslag in korte tijd. Onze steden en dorpen zijn niet ingericht op dit veranderde klimaat. Om wateroverlast te voorkomen, is een pakket van maatregelen nodig. Een van de mogelijkheden is de toepassing van waterpasserende bestrating. Dit fenomeen is niet nieuw, maar de toepassing is niet altijd een succes. AquaBASE moet daarin verandering brengen. Vier bedrijven, met elk hun eigen expertise werken in dit concept samen, om van de waterbufferende weg een succes te maken.

Waterpasserende bestrating bestaat al jaren,”aldus Jan Dirk Staman, directeur van v.d. Bosch Beton, een van de vier partners. “Het succes van de stenen hangt echter met tal van factoren samen. Te denken valt aan de aanleg, maar ook aan het onderhoud. Dat is cruciaal. Gaat er iets fout in het proces, dan gaat de werking van het systeem achteruit.” Belangrijk is de aanleg van het buffersysteem onder de waterpasserende stenen. Daarin wil je voldoende holle ruimtes hebben, zodat het water tijdelijk kan worden opgevangen en langzaam wordt afgevoerd naar de bestaande ondergrond. “De bufferzone moet voldoende hoog zijn. Deze hoogte wordt door engineering bepaald op basis van de wens van de opdrachtgever. Als de bufferzone niet voldoende is, kan bij extreme neerslag lang water op straat blijven staan, met alle gevolgen dan dien.” De vier partners zijn samen gaan kijken hoe het anders kan. Het betonbedrijf werkt hierin samen met Rotim innovaties, Ten Cate Geosyntetics en Syntraal (dochteronderneming Tauw BV). De laatste is een organisatie op het gebied van advies- en ingenieurs (interim) werkzaamheden en producten, dat onder meer gemeenten begeleidt bij de inrichting van de openbare ruimte. “Wanneer we een aanvraag binnen krijgen van een gemeente, doet Syntraal eerst een bodemonderzoek, waarbij onder meer gekeken wordt naar de waterdoorlatendheid van de ondergrond. Een kleibodem laat veel minder goed water door dan een zandgrond. Voor het bepalen van de juiste dikte van de bufferzone is de kennis
van de waterdoorlatendheid van de bodem een vereiste.”

Verschillende lagen
AquaBASE bestaat uit verschillende lagen. Op de bestaande ondergrond begint het bouwen. Daarop wordt een antisliblaag van split aangebracht. Daarboven
een accorder, deze zorgt voor de stabiliteit van het gehele systeem. Het hele funderingspakket wordt ingepakt met een waterdoorlatend vlies. Dit vlies dient tevens om de verschillende onderdelen van het systeem van elkaar te scheiden. Dankzij het vlies wordt dichtslibben voorkomen en krijgen licht ontwortelende planten geen kans om te ontkiemen. Een van de onderste lagen bestaat uit een accorder van Ten Cate. Dit is een geotextiel met honingraatvormige
pockets, die gevuld worden met split. De accorder zorgt voor extra stabiliteit en waterdoorlaatbaarheid. “Het is een compleet pakket, dat vele jaren werkt,”
aldus Staman. “De eerste proefprojecten liggen er, bijvoorbeeld bij Universiteit Twente.” Daar worden anderhalf jaar lang middels sensoren in peilbuizen
metingen uitgevoerd. “Online kunnen de data worden geanalyseerd, waarbij de vulsnelheid en ledigingstijd van het systeem inzichtelijk wordt gemaakt,”
aldus Maik Voppen van Syntraal (dochteronderneming Tauw BV). “Uit de metingen blijkt dat het systeem werkt. Al stopt het daarmee niet, we
blijven analyseren en kijken hoe we het systeem kunnen optimaliseren.” Staman vult aan: “We kijken bijvoorbeeld naar de mogelijkheid om bacteriën
of chemicaliën te gebruiken in een bioactief vlies om het systeem schoon te houden. Hierdoor kan op onderhoud worden bespaard.” Een andere optie voor het besparen op onderhoud is het gebruik maken van gootjes, die direct op de bufferzone uitkomen. Dan kan voor een ander type bestrating worden gekozen. “Om dit te laten functioneren, moet je er wel voor zorgen dat de straat voldoende afloopt.”

Klimaatbestendige wijk
In de gemeente Raalte wordt al gebruik gemaakt van AquaBASE. “We willen graag meewerken aan nieuwe ontwikkelingen op het gebied van klimaatadaptatie,”vertelt Bart Snijders namens de gemeente. “Daarom is onlangs een nieuwe woonwijk klimaatbestendig ingericht. Een nieuw type
bestrating maakt hier onderdeel van uit. Er is gekozen voor AquaBASE, een waterbufferend systeem, waarbij het regenwater tussen de stenen door
wordt afgevoerd naar de ondergrond. Dit systeem zorgt ervoor dat de kans op wateroverlast in de wijk beperkt wordt.” De gemeente heeft een bewuste keuze voor het systeem gemaakt. “Die keuze werd ingegeven door een aantal factoren: een hoge grondwaterstand, waardoor het niet aantrekkelijk was om een
infiltratieriool aan te leggen; weinig ruimte voor de toepassing van wadi’s en geen nabijgelegen oppervlaktewater om op te kunnen lozen.” Raalte staat open voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. “Om die reden is gebruik gemaakt van waterpasserende stenen met een cementloze onderbeton, Reduton, waardoor een behoorlijke CO2-reductie wordt behaald.” “Voorafgaand aan de uitvoering is er een werkoverleg geweest tussen de aannemer en de leverancier, zodat de Aquabase op de juiste wijze aangebracht kon worden. Inmiddels is het project nagenoeg afgerond en de uitvoering is vlekkeloos verlopen. De eerste regenbuien verdwijnen zonder problemen door de voegen van de bestrating naar de bufferlaag. We zijn positief verrast. We sluiten niet uit dat we in de toekomst vaker dit soort samenwerkingen aangaan.”