Betonplaten met bladmotief refereren aan arboretumfunctie

De Oosterbegraafplaats in Voorburg heeft een fraaie oplossing gevonden voor paden waarvan de bestrating vooral aan de randen langs de graven verzakt. Door de toepassing van siervolle betonplaten met bladmotieven ontstaat een egale padverharding. “Het bladmotief past zowel bij de serene sfeer van een begraafplaats als bij de functie van arboretum die deze grote begraafplaats met z’n veelheid aan bijzondere bomen, struiken en planten vervult,” aldus René Priem, Groenbeheerder van de gemeente Leidschendam-Voorburg.

Parkachtige omgeving

Uiteraard staat de functie van begraafplaats qua inrichting en gebruik voorop, maar veel omwonenden maken daarnaast gebruik van de parkachtige omgeving voor een wandeling. “We beschouwen onze gemeentelijke begraafplaatsen ook als een stukje openbaar gebied. Het gaat doorgaans om eeuwenoude plekken waar het goed onderhouden groen voor een bijzondere ambiance zorgt. Er liggen in de regel ook authentieke bestratingen die passen bij die serene sfeer. Zo heeft de Oosterbegraafplaats een netwerk van hoofdpaden in gebakken materiaal. Die structuur houden wij ook, maar tussen de graven lagen hier en daar paden van oude betontegels die behoorlijk waren verzakt aan de randen. Dat kun je niet hebben op plekken waar veel bezoekers rond een graf kunnen komen, met mensen in rolstoelen of met rollator en vrouwen met hogere hakken. We hebben geprobeerd met opsluitbanden en zelfs zwaardere drie meter lange ribbenvloerelementen dat verzakken langs de graven tegen te gaan. Dat lukte feitelijk niet goed. Daarom is gekeken naar de optie van grotere betonplaten die stabiel zouden liggen, zonder verzakking aan de randen. We hadden vanuit het verleden al wat plekken met de industriële betonplaten van 2 x 1 meter met de hijsogen, maar dat past qua uiterlijk niet bij een begraafplaats, zo hoorden wij wel eens van de bezoekers. Ook al hadden deze een antracietkleur zodat ze minder opvallen. We hebben met de keuze voor Stelcon Design betonplaten van 2 x 1 meter met vijf stijlvolle bladmotieven dezelfde doeltreffende oplossing van een stabiele padverharding, maar dan in een veel passender variant voor een begraafplaats.”

Zandstralen

Het bladmotief refereert aan de arboretumfunctie en misstaat geenszins op een begraafplaats. René Priem: “We hebben als opdrachtgever verschillende bladmotieven bekeken. Moesten het kleine blaadjes worden of grotere afbeeldingen of een mix daarvan? Moesten deze vormen verdiept in het beton komen te liggen waarbij er water in zou blijven staan met kans op mogelijke vervuiling? Of was er een manier om de motieven op een subtiele manier te tonen? Wij kwamen zelf via het uittekenen op ware grootte tot de conclusie dat vijf grotere bladvormen per plaat het mooiste beeld zouden opleveren. Met fabrikant B.V. De Meteoor zijn we in gesprek gegaan over hoe het motief het beste op de betonplaten zichtbaar zou kunnen worden, zonder dat de bladvormen echt in het beton zouden worden gedrukt.” De prefab betonfabrikant kwam met het voorstel om de bladmotieven te zandstralen. Hierdoor komt het slijtvaste toeslagmateriaal kwarts dat in de deklaag is toegepast in het zicht. Dit geeft, mede door de toepassing van het antraciet pigment, een sterk contrast met de rest van de gebezemde deklaag. “Het zorgde precies voor dat terughoudende patroon wat wij in gedachten hadden.” Om te voorkomen dat het patroon teveel zou terugkeren in een eerste oogopslag, zijn drie verschillende platen gemaakt, met een stuk of acht verschillende bladmotieven van circa vijftig centimeter grootte.

Minder onkruid

De gemeentelijk groenbeheerder is net als de afdeling beheer blij met de sierbetonplaten. “We zijn begonnen met zo’n 200 platen voor de Oosterbegraafplaats. Onze contractaannemer M. van Gooswilligen Groenvoorzieningen heeft ze keurig vlak gelegd. Ze hebben een vellingkant zodat ze onderling niet beschadigen en de voeg is dichtgezet tegen onkruid. Overigens had de keuze voor deze grotere betonplaten mede te maken met het onkruidbeheer. Je mag en wilt geen chemische middelen gebruiken op de vele klinkerpaden waar het onkruid goed gedijt en met de betonplaten heb je heel wat minder voeglengte. Toen de eerste tweehonderd platen hier waren aangelegd, waren we zeer content met het resultaat, zowel esthetisch als praktisch. Daarna is besloten om op een andere begraafplaats, Noorthey, een kleine achthonderd van dezelfde platen toe te passen. Daar lagen relatief veel asfaltpaden die nu een ware metamorfose hebben ondergaan. Eveneens met paden van twee meter breed. De hoofdtoegangspaden zijn drie meter breed, zodat wij daar een combinatie van platen in dwars- en langsrichting hebben toegepast. Er zijn ideeën om meer paden op deze twee begraafplaatsen aan te pakken, maar door de droogte is er zoveel schade aan het groen, dat dit nu eerst aandacht en budget krijgt.” 

Alzijdig patroon 

René Priem spreekt van een geslaagd ontwerp voor de bladmotieven. “We hadden ook een of ander geometrisch patroon kunnen kiezen, maar dan ontstaat vaak een bepaalde kijkrichting voor dat patroon. De bladeren geven van alle kanten dezelfde impressie bij de bezoekers aan de begraafplaats; het is een alzijdig patroon dat tot zijn recht komt omdat de paden in verschillende richtingen liggen. Het mooie is dat we de platen qua maatvoering mooi in de bestrating konden laten eindigen, zonder zaagwerk. Zo hebben wij met een beperkt budget toch een prachtige technische en esthetische opwaardering weten te bereiken. Natuurlijk zijn we benieuwd hoe het effect er over tien jaar uitziet. Sommige platen liggen hier nu ruim een jaar met alle vier seizoenen achter de rug en de bladmotieven zijn nog even fraai zichtbaar.”