Beton houdt dorpje Maasband in Nederland

Het Limburgse dorpje Maasband wordt binnen een paar jaar door de aanleg van een hoogwatergeul ’s winters een eiland in de Maas. Dankzij beton blijft het plaatsje bereikbaar en voorkomt het bovendien dat het plotseling in België komt te liggen. Pardon?

Het is heel simpel en tegelijkertijd vreemd. ,,Als de geul in de wintermaanden volloopt, dan vormt een nieuwe betonnen brug de verbinding met de omliggende plaatsen”, zegt projectleider Francois Verhoeven van Consortium Grensmaas, de opdrachtgever van het werk. ,,Om te voorkomen dat erosie de geul dieper maakt dan de Maas leggen we er bij de brug een harde drempel in. Een tractaat uit 1831 -dat is een soort verdrag- schrijft namelijk voor dat de grens tussen Nederland op het diepste punt van de Maas ligt. Dat wordt eens in de paar jaar gemeten. Als de nevengeul dieper zou zijn dan de hoofdgeul, dan zou Maasband plotseling in België komen te liggen. En dat willen we niet.”

Prachtig uiterlijk van de brug

De bewoners van het enkele honderden inwoners tellende dorpje hebben weinig bezwaar tegen de aanleg van de geul. Wel hadden ze een duidelijke mening over het uiterlijk van de brug. ,,Bij het gehucht Visserweert, een stukje verderop, hebben we ook een brug gemaakt over een nieuwe nevengeul, met stalen palen en delen. We zijn daar met de bewoners van Maasband gaan kijken en die waren duidelijk: zo’n brug willen we niet.” De toekomstige eilandbewoners zochten naar een meer verfijnde maar tegelijkertijd robuuste brug. Met die uitgangspunten ging architect Thijs Verburg aan de slag. ,,Als je de brug ziet is het net alsof hij zich aan de instroomkant schrap zet tegen het water”, zegt projectleider Verhoeven. Ook komen er blauwe onderdelen op, waardoor een deel bij zonnig weer lijkt weg te vallen tegen de lucht.” De brug is inmiddels zo goed als klaar, de aanleg van de nieuwe dijken en de nevengeul zelf is waarschijnlijk in 2024 afgerond. De aanleg van de nevengeul bij Maasband is onderdeel van een veel groter project, dat nu al zo’n vijftien jaar loopt: het project Grensmaas.

Grindwinning, natuur en opvang van water

Daarin krijgt de rivier meer ruimte om water te verwerken, verschijnt er nieuwe natuur en wordt er grind gewonnen. De winning van die grondstof vormt de basis van het hele project. ,,Aan de oevers van de Maas zit heel veel grind. Al heel lang verwerven bedrijven die grind winnen grond langs de rivier om die vervolgens af te graven.” Zo zijn in de loop van de decennia verschillende plassen langs de Maas ontstaan. ,,Op een gegeven moment kwamen ook de maatschappelijk bijdragen in beeld, zoals natuurontwikkeling en sinds het hoogwater in 1993 ook de hoogwaterveiligheid” zegt Verhoeven. ,,Al deze elementen zijn in dit project verenigd.” Bijzonder is dat de overheid niets hoeft te betalen voor alle ingrepen, want het consortium betaalt alles uit de opbrengst van het grind dat uit de bodem wordt gehaald. In Consortium Grensmaas zijn grindbedrijven, aannemers en Natuurmonumenten verenigd. Namens de overheid ziet Rijkswaterstaat Maaswerken erop toe dat het consortium zich aan de contractuele afspraken houdt.

Grondstoffen net niet ter plaatse gewonnen

Het beton -Flowcrete- voor de fraaie brug bij Maasband is geleverd door Mebin BV, lid van Betonhuis Betonmortel,,We hebben dat al eerder toegepast bij een brug in Maastricht”, zegt Ruud van den Hove, bouwplaatsadviseur van het bedrijf. ,,Daar had de architect aanvankelijk traditioneel beton voorgeschreven, maar gezien de vorm van de brug was het erg moeilijk om het aan te trillen via een trilnaald. En zo zijn we op zelf verdichtend beton gekomen en kan worden toegepast in ‘moeilijke’ constructies, zoals ook de oeververbinding bij Maasband. In de 165 meter lange brug is ongeveer 3000 kubieke meter betonmortel verwerkt. Van den Hove: ,,Omdat de geul nog moet worden gegraven, is het beton voor de brug niet gemaakt met zand en grind dat direct ter plaatse gewonnen is, maar het komt wel van heel dichtbij. Het materiaal uit de geul wordt in toekomstige projecten wel gebruikt. Zo komt er ruimte voor de rivier, blijft Maasband in Nederland liggen en winnen we grondstoffen.”