Stijgende vervoerskosten als gevolg van laag water
Afgelopen zomer (2018) was een periode van voor onze begrippen extreme warmte en extreme droogte. Juli was zelfs de droogste maand sinds de metingen en dat in combinatie met de extreme temperaturen. Temperatuurrecords werden van dag tot dag verbroken en de hoeveelheid neerslag is vanaf mei tot en met juli buitengewoon laag geweest. Dit jaar, 2018, is sprake van de langst aaneengesloten laagwaterperiode sinds 40 jaar. Dat maakte rivieren en kanalen minder goed of zelfs helemaal niet meer bevaarbaar.
Hierdoor konden schepen vanwege de geringere diepgang minder zand en grind kunnen vervoeren. Er waren meer vaarbewegingen nodig of zelfs transporten via de weg. Daarnaast hanteren grondstoffenleveranciers een laagwatertoeslag om het inkomstenverlies van schippers te compenseren. Het gevolg is dat de aanvoer van grondstoffen, zoals zand en grind, duurder geworden is als gevolg van weersomstandigheden.
De vraag is hoe is met deze onvoorziene prijsstijging (laagwatertoeslag) om te gaan. Het antwoord is niet zo eenvoudig. Als u het contractueel goed geregeld hebt, dan kunt u deze meerkosten in rekening brengen. Dit hangt af van de leveringsvoorwaarden en van wat u contractueel bent overeengekomen. Maar of u er ook in de praktijk in slaagt om deze kosten door te belasten, hangt af van de klantrelatie met uw afnemer.
De toeleverende industrie, NVLB
In de algemene voorwaarden van de leveranciers van bouwgrondstoffen (NVLB) wordt de laagwatertoeslag bedongen. Deze laagwatertoeslag wordt bepaald aan de hand van de laadplaats, in relatie tot de peilschalen langs de Rijn en komt bovenop de koopprijs van de per schip geleverde bouwgrondstoffen. In artikel 4 van deze algemene voorwaarden is een en ander geregeld. De laagwatertoeslag kan resulteren in een verdubbeling van de koopprijs of meer.
Verplicht om een laagwatertoeslag te betalen?
Dat kan per leverancier en per contract verschillen. Indien u met uw leverancier de Algemene Voorwaarden
van de NVLB overeengekomen bent, dan is artikel 4 van deze voorwaarden van toepassing, zie kader 1.
| Uit: Algemene Voorwaarden NVLB |
|---|
| Verkoper is in elk van de navolgende gevallen bevoegd aan koper een laagwatertoeslag op de koopprijs van de per schip geleverde producten in rekening te brengen: |
| a. indien de waterstand op de peilschaal te Maxau lager is dan 450 cm en/of lager is dan 180 cm volgens de peilschaal te Kaub voor de schepen die, hun gebruikelijke vaarroute volgend, de Rijn afvaren en die geladen hebben in het Rijngebied tussen Basel en Koblenz, of enige aan de Neckar of de Main gelegen laadplaats |
| b. indien de waterstand op de peilschaal te Keulen lager is dan 221 cm voor de schepen die, hun gebruikelijke route volgend, de Rijn afvaren en die geladen hebben in het Rijngebied tussen Koblenz en Ruhrort, of enige aan de Moezel of de Saar gelegen laadplaats; |
| c. indien de waterstand op de peilschaal te Ruhrort lager is dan 280 cm voor de schepen die, hun gebruikelijke vaarroute volgend, de Rijn afvaren en die geladen hebben in het Rijngebied tussen Ruhrort en Lobith en de daarop aangesloten kanalen; |
| d. indien de vaardiepte op het traject Millingen-St-Andries lager is dan 300 cm voor schepen die, hun gebruikelijke vaarroute volgend, geladen hebben op een winplaats langs de Maas en/of de Zuid-Willemsvaart en/of de Waal; |
Algemene voorwaarden van BFBN (en Bouwend Nederland) voor inkoop?
De algemene voorwaarden van BFBN en Bouwend Nederland zijn van toepassing indien deze rechtsgeldig verbindend verklaard zijn op de overeenkomst. Deze voorwaarden beginnen met een omschrijving van de definities, die van toepassing zijn. In artikel 1 is gedefinieerd:
- De leverancier is degene aan wie de levering van een product is opgedragen;
- De afnemer is degene die om de levering van een product vraagt;
- Een product is een betonproduct met inbegrip van bijbehorende producten.
Maar zijn deze algemene voorwaarden ook van toepassing op de inkoop van grondstoffen door producenten? In juridische zin is daarvoor de definitie van bijbehorende producten bepalend en of hier wellicht ook grondstoffen voor de betonproductenindustrie onder kunnen worden verstaan.
Meerkosten doorbelasten?
In juridische zin geldt: wat is er overeengekomen met de afnemer, hoe staat het in het contract, welke voorwaarden zijn van toepassing en/of blijven deze voorwaarden beperkt tot Nederlands recht.
Als de algemene voorwaarden van BFBN en Bouwend Nederland of de algemene voorwaarden van Algemene Verkoopvoorwaarden van VOBN voor de verkoop, levering en betaling van betonmortel en Metselmix® vigeren, dan bieden de desbetreffende artikelen over prijsvorming aanknopingspunten voor doorbelasting.
In de algemene voorwaarden van BFBN is artikel 5 over prijs van toepassing en dan met name lid 5.3 waarin gesproken wordt van kostenverhogende omstandigheden. De betonmortel (VOBN) kent vergelijkbare voorwaarden: zie hiervoor artikel 6, lid b. Zie kader 2.
| Uit: Algemene voorwaarden BFBN - Bouwend NL |
|---|
| 5.3 Indien de leverancier extra kosten moet maken: - die het gevolg zijn van kostenverhogende omstandigheden waarvoor geldt dat bij het tot stand komen van de overeenkomst geen rekening behoefte te worden gehouden met de kans dat zij zich zouden voordoen en - die de leverancier niet kunnen worden toegerekend en - die in verhouding tot de prijs van de levering aanzienlijk zijn, dient hij de afnemer hiervan onverwijld op de hoogte te stellen. Alsdan zullen partijen op korte termijn met elkaar in overleg treden over de vraag in hoeverre de leverancier de kostenverhoging in redelijkheid en billijkheid kan doorbereken. |
| 5.4 De afnemer is gerechtigd de medewerking aan de aflevering op te schorten totdat de kostenverhogende omstandigheden zich niet langer voordoen, of totdat de leverancier een oplossing heeft voorgesteld die door de afnemer in redelijkheid niet kan worden afgewezen. |
| Uit: Algemene Voorwaarden VOBN - Artikel 6 Prijzen |
| b. De prijzen zijn gebaseerd op de ten tijde van de overeenkomst geldende materiaalprijzen, salarissen, sociale lasten, vervoerskosten, belastingen enz. Indien deze kosten na het tot stand komen van de overeenkomst stijgen is Verkoper bevoegd om deze kostenstijging aan Koper door te berekenen. |
Aannemers maken enige kans…
Aannemers die onder de Uniforme Algemene Voorwaarden 2012 een bouwwerk hebben aangenomen kunnen op grond van artikel 47 kostenverhogende omstandigheden doorbelasten aan de opdrachtgever.
Naast de vigerende voorwaarden is ook jurisprudentie van belang: hoe worden voorwaarden uitgelegd.
Een aannemer kan aanspraak maken op kostenverhogende omstandigheden, als die omstandigheden zo extreem zijn dat het onredelijk is om deze omstandigheden uit te sluiten van verhaal. De opdrachtgever kan dan geen beroep doen op een uitsluitingscausule in het contract. Dit werd onder meer bepaald in een uitspraak van de Raad van Arbitrage voor de Bouw van 13 juni 1995, nr. 16.830, zie een artikel van Cobouw in 1995.
| Uit: Uniforme Algemene Voorwaarden, 2012 - § 47. Kostenverhogende omstandigheden |
|---|
| 1. Onder kostenverhogende omstandigheden worden in deze paragraaf verstaan omstandigheden die van dien aard zijn dat bij het tot stand komen van de overeenkomst geen rekening behoefde te worden gehouden met de kans dat zij zich zouden voordoen, die de aannemer niet kunnen worden toegerekend en die de kosten van het werk aanzienlijk verhogen |
| 2. Indien kostenverhogende omstandigheden als bedoeld in het eerste lid intreden heeft de aannemer aanspraak op bijbetaling, in voege als omschreven in het volgende lid en behoudens het bepaalde in het vierde lid. |
| 3. Indien de aannemer van oordeel is dat kostenverhogende omstandigheden zijn ingetreden dient hij de opdrachtgever hiervan zo spoedig mogelijk schriftelijk op de hoogte te stellen. Alsdan zal de opdrachtgever op korte termijn met de aannemer overleg plegen omtrent de vraag of kostenverhogende omstandigheden zijn ingetreden en zo ja, in hoeverre de kostenverhoging naar redelijkheid en billijkheid zal worden vergoed. |
| 4. De opdrachtgever is gerechtigd om in plaats van toe te stemmen in een vergoeding als bedoeld in het derde lid het werk te beperken, te vereenvoudigen of te beëindigen; alsdan zal het door de opdrachtgever verschuldigde naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid worden vastgesteld. |
| 5. Indien in de UAV of elders in de overeenkomst bijzondere voorschriften zijn opgenomen omtrent kostenverhogende of buitengewone omstandigheden, is voor wat de in die voorschriften geregelde gevallen betreft het bepaalde in deze paragraaf niet van toepassing. |
… toeleveranciers dan ook?
Als een aannemer ruimte heeft om de kosten van extreme omstandigheden te verhalen op een opdrachtgever dan is het voor u als toeleverancier ook makkelijker bespreekbaar om een laagwatertoeslag door te belasten. Maar die onderhandelingsruimte moet u dan wel zijn gegund. Of u deze kosten daadwerkelijk kunt doorbelasten en in welke mate is sterk afhankelijk van de situatie en van:
- de onderlinge verhoudingen;
- de mate waarin u wederzijds en mogelijk ook op langere termijn van elkaar afhankelijk bent;
- de waarde die u hecht aan de zakelijke relatie met uw leverancier. Dat is aan u als ondernemer om te bepalen.
Toelichting op het juridisch kader
Wilt u meer uitleg over wat u contractueel kunt bedingen: in de cursus Juridische aspecten van betonproducten en -constructies van Betonhuis Constructief Prefab wordt stilgestaan bij het fenomeen van onvoorziene meerkosten. direct inschrijven.