Construeren in beton

De constructieve veiligheid is een belangrijke voorwaarde als het gaat om bouwen. In Nederland werken duizenden professionals dagelijks aan ontwerp en engineering van betonconstructies in een gebouw en infrastructuur: van een betonnen kolom tot spectaculaire grote draagconstructies. 

Beton is onmisbaar voor bijna alle veilige en dus duurzame bouwwerken

Beton is een betrouwbaar en degelijk materiaal dat in de meest veeleisende omstandigheden tegen een stootje kan. Denk aan de stormvloedkeringen die ons land al jaren beschermen. Zelfs bij brand blijft beton lang overeind. Beton is eigenlijk onmisbaar voor bijna alle veilige en dus duurzame bouwwerken. Constructieve veiligheid is een echt vakgebied. Hieraan mogen geen concessies worden gedaan.

Gebouwen met massieve wanden

Bij gebouwen die in het werk worden gestort, zijn meestal geen stabiliteitswanden nodig. Hierdoor heeft de ontwerper alle vrijheid voor het indelen van bijvoorbeeld een woning. Wijzigingen achteraf zijn relatief eenvoudig door te voeren. Door de stijfheid van het betonnen casco zijn vervormingen minimaal. Sparingen in wanden en vloeren vergen nauwelijks aanvullende maatregelen. Zij kunnen op bijna elke plek worden aangebracht en vergen weinig werkvoorbereiding. Bijzondere vormen zijn vanuit constructief oogpunt geen enkel probleem.

Woningen met massieve wanden zijn op zichzelf stabiel. De knooppunten tussen de wanden en de vloeren zorgen voor een grote stijfheid van het casco. Dwarsgeplaatste stabiliteitswanden zijn niet nodig. Ook wapening in de wanden is meestal niet noodzakelijk. Alle wanden zijn ongewapend. Beton kan ook zonder wapening moment opnemen. In de meeste gevallen is de sterkte van ongewapende wanden groot genoeg voor de benodigde stabiliteit, waardoor wapening dus niet nodig is. Als de eindwanden worden gewapend, kunnen zij een belangrijke bijdrage leveren aan de stabiliteit van het casco. Dat kan nodig zijn bij een woningblok van twee of drie woningen. Een bijkomend voordeel van gewapende eindwanden is dat zij het moment, en dus de benodigde wapening in het eindveld, reduceren.

Constructieve voordelen van beton:

• Beton in het werk gestort heeft specifieke constructieve kenmerken die economische oplossingen mogelijk maken.
• Bij woningen met massieve wanden worden geen stabiliteitswanden toegepast. Bovendien hoeven de wanden doorgaans niet te worden gewapend.
• Op basis van ervaring zijn goede schattingen van de dikte en de wapening van de betonconstructie te geven.
• Ook bij woningen met ankerloze spouwwanden zijn meestal geen stabiliteitswanden nodig.
• Bij woningen met ankerloze spouwwanden zijn economische diktes en wapeningshoeveelheden realiseerbaar.

De dikte en wapening van vloeren en massieve wanden

De exacte diktes en wapeningshoeveelheden dienen voor elk project afzonderlijk te worden bepaald. Op basis van veelvoorkomende woningen zijn de volgende indicaties te geven:

• De minimale dikte van de woningscheidende wanden wordt bepaald door de benodigde geluidsisolatie en bedraagt 250 mm. 
• De dikte van de eindwanden is ook afhankelijk van de belasting tijdens de bouwfase. Deze dikte varieert van 120 mm tot 180 mm. 
• Voor de stabiliteit is wapening in de wanden meestal niet noodzakelijk. 
• Voor stekwapening en wapening rond sparingen is circa 5 kg/m³ nodig. 
• In gewapende eindwanden gaat ongeveer 40 à 60 kg/m³ wapening.
• De dikte van de vloeren bedraagt gemiddeld ongeveer 1/30 van de overspanning. 
• De wapening in de vloeren kan worden beperkt tot 25 à 45 kg/m³. 

Overzicht dikte en wapening van vloeren en massieve wanden:

Woningscheidende wand Eindwand

 1) Stekwapening en/of wapening rond sparingen

Stabiliteit van woningen met ankerloze spouwwanden

In woningen met ankerloze spouwwanden zijn dwarsgeplaatste stabiliteitswanden niet noodzakelijk. Zonder stabiliteitswanden is het casco een ongeschoorde constructie, die de stabiliteit uit de stijve knopen tussen wanden en vloeren haalt. Soms wordt toch voor extra stabiliteitswanden gekozen. De constructie is in dat geval geschoord. In de praktijk komen drie verschillende stabiliteitssystemen voor. De keuze tussen deze verschillende systemen wordt gemaakt op basis van ontwerp-, kosten- en/of uitvoeringsaspecten.

• Ongeschoorde constructie met gewapende eindwanden. Eindwanden met wapening kunnen de stabiliteit van een heel woningblok waarborgen. De eindwanden worden dan iets dikker uitgevoerd dan de tussenwanden. De tussenwanden worden niet gewapend.
• Ongeschoorde constructie met alle wanden gewapend. Soms is een dikkere eindwand niet gewenst. Men kan besluiten om alle wanden te wapenen. De benodigde dikte van de eind- en de tussenwanden is dan gelijk.
• Geschoorde constructie met alle wanden gewapend. De stabiliteit van een woningblok kan ook worden ontleend aan één of meer stabiliteitswanden. Vaak blijkt één stabiliteitswand per woningblok voldoende. Alle spouw- en eindwanden zijn in dit geval ongewapend.
• Doorkoppeling. De woningen worden vrijwel altijd doorgekoppeld. De doorkoppeling bestaat uit een anker in de voor- en achtergevel ter hoogte van de verdiepingsvloeren. Uit metingen is gebleken dat met deze doorkoppeling een geluidsisolatie van +5 dB haalbaar is.