Terugblik webinar: Beton stoot toch geen CO₂ uit?
"Beton stoot toch geen CO₂ uit?”, daarmee opende Jacques Linssen, redacteur Betoniek het elfde webinar dat Betonhuis in samenwerking met het platform over de uitvoering van betonconstructies organiseerde. Deze keer was het onderwerp CO₂-reductie. “Nee”, antwoorde Walter Speelman, “Maar als wij beton maken gebruiken we grondstoffen en processen die dat wel doen.”
De bouw in Nederland verwerkt jaarlijks ca. 14 miljoen m3 beton. De belangrijkste parameter die de sector achterlaat is de CO₂-footprint. Het Nederlandse betongebruik leidt tot een CO₂-uitstoot van circa 4,2 Mt per jaar. Ongeveer 80% van deze emissie is gerelateerd aan de productie van cement. Dat laten de heren tijdens het webinar in een plaatje zien. Deze 3,5 Mt is 1,6% van totale jaarlijkse CO₂-emissie in Nederland. Voor die betonproductie zijn grote hoeveelheden cement nodig. “Wereldwijd wordt de cementindustrie verantwoordelijk gehouden voor ruim 7% van de door mensen veroorzaakte CO₂-emissie. In Nederland is dat minder dan 1,6%. Wat we vaak niet meenemen is het volume. Ruim 18 miljard kubieke meter beton wordt er wereldwijd gebruikt. En hoe kom je naar huis? Over een weg, door een tunnel en veilig achter een dijk? Dat bouw je niet in een ander materiaal”, vertelt Walter Speelman, technische marketing bij Mebin, onderdeel van Heidelberg Materials.
Nieuwe ontwikkelingen
Ook Gert van der Wegen, directeur bij SGS Intron kwam uitvoerig aan het woord: “De milieueffecten van het materiaalgebruik spelen een steeds belangrijkere rol bij het terugdringen van de totale milieubelasting van gebouwen en constructies in de Grond-, weg- en waterbouw. Veel is vastgelegd in een LCA. In een Life Cycle Assessment volgens een internationale norm.” In het webinar werd de ambitie nog eens duidelijk besproken. De lat ligt hoog. Van der Wegen: “We hebben een Betonakkoord afgesproken. Een nationaal ketenakkoord voor duurzame groei in de bouwketen. We zijn nu vijf jaar onderweg en zien dat veel mogelijk is, ook de realisatiedoelstelling daarvan. Er zijn veel nieuwe ontwikkelingen.” Van der Wegen doelt op de afspraken die in het Betonakkoord zijn gemaakt. Marktpartijen, opdrachtgevers en de overheid hebben de ambitie om in tien jaar tijd de betonsector te verduurzamen. Samen streven ze in 2030 naar ten minste 49 procent CO₂-reductie.
Road map CO₂-reductie
Een van de resultaten van het Betonakkoord is de Road Map CO₂-reductie. Deze routekaart biedt een overzicht van 28 beschikbare handelingsperspectieven voor de reductie van CO₂-emissies in de betonsector. De route is opgesteld en gedragen door vertegenwoordigers uit de gehele beton sector. “Maar niet alle handelingsperspectieven hebben betrekking op het product. Daar hebben we een mooie dia van”, die Jacques Linssen aan de ruim 100 kijkers liet zien. “We kijken naar de alternatieve bindmiddelen. Gert wat kan jij daarover vertellen? “Heel veel aandacht heeft momenteel alkalisch geactiveerde bindmiddel, of ook wel geopolymeerbeton genoemd. En daarmee kan je inderdaad het CO₂-niveau lager krijgen dan een CEM IIIB. Dat is heel interessant, maar het nadeel is dat de vulstof die je activeert, voor een groot deel bestaat uit hoogovenslak, die we nu ook al gebruiken in milieuvriendelijk beton. Er wordt gezocht naar alternatieven die ruimschoots beschikbaar zijn”. Gert van der Wegen denkt niet dat geopolymeerbeton CEM I kan vervangen. Op dit moment zijn er onvoldoende grondstoffen en een deel van de regelgeving ontbreekt.
Kansrijke bindmiddelen
Aan Walter en Gert werd gevraagd wat op korte termijn kansrijke bindmiddelen zijn. “De cementindustrie werkt momenteel aan veel initiatieven. Een voorbeeld is LC3-cementen op basis van gecalcineerde klei, maar dan in een soort hybride vorm. Vijftig procent klinker en kalksteenmeel of gecalcineerde klei. Met die laatste kan er meer dan 30% CO₂-reductie gehaald worden t.o.v. het traditionele CEM I.”, aldus Gert. Beide heren denken niet dat een ander bouwmateriaal beton op termijn zal verdringen. “Er zijn alternatieven maar die scoren niet beter als het gaat om de milieuprestatie. Als voorbeeld wordt vaak hout genoemd, ik heb niets tegen dat bouwmateriaal. Maar als bouwen met hout wordt gepromoot omdat het beter is voor het milieu slaan we de plank mis”, zegt Gert van der Wegen. “Bouwen met beton is veel milieuvriendelijker dan veel mensen denken, zeker als we alles meenemen.” Tot slot stelde Jacques Linsen een gewetensvraag aan beide experts. “Wat is op korte termijn het meest kansrijke bindmiddel?”. Walter zet zijn geld in op Ternocem.” Het is een product van Heidelberg Matrials en wordt gemaakt bij lagere temperaturen en ook met minder CO₂-uitstoot. Het heeft volgens Speelman eigenschappen die vergelijkbaar of beter zijn dan portlandcement: minder krimp, sneller uitharden en dus ook milieuvoordelen. Gert van der Wegen zet zijn geld niet in op één product: “We moeten een combinatie van keuzes maken, bijvoorbeeld CEM II in combinatie met kalksteenmeel die we per toepassing of product kunnen verhogen. En geopolymeerbeton zal op korte termijn ook een stukje in de markt gaan krijgen.”
Voor lezers van Betoniek en voor bij Betonhuis aangesloten bedrijven is in dit artikel een video zichtbaar met een opname van het webinar. Bent u een relatie of wilt u de uitzending ook zien, neem dan contact op met Remco Kerkhoven.
