Heidelberg Materials maakt grote stappen in CO₂-reductie

Jan Veenstra en Davy van Lienden van Heidelberg Materials pakken de planning voor de komende jaren er nog maar eens bij. En dat is niet voor niets, want het is een indrukwekkende lijst van cementfabrieken van het in 50 landen vertegenwoordigde concern waar maatregelen genomen worden tegen de CO₂-uitstoot.

Het begint volgend jaar in Brevik, Noorwegen, waar met een nieuwe productielijn 400.000 ton CO₂-uitstoot per jaar wordt bespaard. Daarna volgen in 2026 Canada (een miljoen ton), het Belgische Antoing (800.000 ton), Engeland, Bulgarije, in 2029 een fabriek in het Duitse Geseke. ,,En in 2030 staan er twee gigantisch grote op stapel”, zegt Davy. ,,Zweden met een besparing van 1,8 miljoen ton CO₂ en een fabriek in de staat Indiana in de VS. Daar gaan we jaarlijks twee miljoen ton CO₂-uitstoot besparen. Heidelberg Materials is daarmee in staat in de nabije toekomst CO₂-vrij cement te leveren” .

Sneller

In 2030 wil Heidelberg Materials wereldwijd de emissie van het broeikasgas hebben verminderd tot gemiddeld 400 kilo CO₂ per ton geproduceerd cement. In 1990 was dat nog 750 kilogram. Aanvankelijk was het de bedoeling om in 2030 de uitstoot beperkt te hebben tot 500 kilo per ton cement. ,,Maar dat is vorig jaar bijgesteld naar 400 kilo. Het moet sneller”, zegt Jan. ,,De eerste stap is om minder klinker te gebruiken en meer alternatieven, zoals hoogovenslakken”, legt Davy uit. ,,Daarnaast gaan we CO₂ afvangen en gebruiken in andere producten, zoals brandstoffen of als voeding voor algen. Dat is nu nog maar beperkt aan de orde. Tot die tijd zullen we de CO₂ die we hebben opgevangen bij de productie opslaan in lege gasvelden. Die oplossing is tijdelijk. Er komen steeds meer producten waarbij CO₂ als grondstof wordt gebruikt.”

Haalbaar

Davy van Lienden is bij Heidelberg Materials accountmanager voor Noordoost-Nederland, Jan Veenstra technisch adviseur in dezelfde regio. ,,Sinds er drieënhalf jaar geleden een nieuwe CEO werd aangesteld, hebben we echt een sprong naar voren gemaakt op het gebied van duurzaamheid. Daarom is het bijstellen van 500 naar 400 kilogram CO2-uitstoot per jaar ook haalbaar”, zegt Davy. Bij de productie van cement komt relatief veel  CO₂ vrij, wereldwijd wordt zeven procent van de totale uitstoot veroorzaakt door de productie van het bindmiddel. In Europa is dit ongeveer 5 procent. Jan: ,,Dat komt doordat beton het meest gebruikt bouwmateriaal ter wereld is. Maar in Nederland zijn we al heel ver in het terugdringen van de CO₂-uitstoot. Mede door het gebruiken van hoogovenslakken is het percentage in ons land ongeveer anderhalve procent.” Bij de verhitting van klinker -gemalen mergel- komt veel CO₂ vrij. De brandstoffen voor die verhitting zijn verantwoordelijk voor een derde van de uitstoot, twee derde wordt veroorzaak door het vrijkomen van de CO₂ uit kalksteen of mergel.

Beperkingen

Het gebruiken van hoogovenslakken in cement is gunstig voor het milieu, maar dat product wordt schaarser omdat er vanuit de markt steeds meer vraag komt en ook doordat de staalindustrie in de nabije toekomst zal moeten vergroenen door anders te produceren. Jan: ,,Dan ga je kijken naar alternatieven, zoals gecalcineerde klei, puzzolanen of vliegas. Maar dan heb je wel te maken met beperkingen. Met hoogovenslak kun je 70 tot 80 procent klinker vervangen, bij andere materialen is dat minder. Bovendien wordt het lastiger om aan vliegas te komen als de kolencentrales stoppen.” Het gebruiken van nieuwe bindmiddelen vraagt volgens Jan en Davy wel wat van de afnemers. Jan: ,,De eigenschappen zijn anders dan die van Portlandcement. Meestal harden ze niet sneller uit  en is de beginsterkte ook lager.”

Nieuwe fabrieken

In de nieuwe fabrieken die Heidelberg Materials de komende jaren bouwt, wordt CO₂ bij de productie al gescheiden van de andere stoffen die vrijkomen. Daar zijn een aantal technieken voor, zoals de aminotechnologie, waarbij met behulp van aminozuren de CO₂ na het branden van klinker uit de gassen wordt gehaald. Daarnaast is er de oxyfuel-technologie. Daarbij wordt er bij de verhitting van de klinker in plaats van lucht zuivere zuurstof toegevoegd. Zo komt er naast CO₂ alleen maar waterdamp vrij, wat het relatief eenvoudig maakt om de CO2 eruit te filteren en op te vangen. In het Belgische Antoing worden in 2028 de oxyfuel- en aminotechnologiën gecombineerd.

Enorme bedragen

De maatregelen zijn goed voor het milieu, maar ook voor de bedrijfsvoering. Het uitstoten van koolstofgas wordt namelijk steeds duurder, zo leert een blik op de koers van de CO₂ belasting p klinker. Die steeg in drie jaar tijd van rond de 20 euro per ton uitgestoten CO₂ naar rond de 100 euro voor bedrijven in de EU-landen. Om te voorkomen dat bedrijven hun productie naar buiten de EU verplaatsen komt daar vanaf 2026 een importbelasting voor. Maar ook de productmethoden aanpassen is niet bepaald goedkoop. Davy: ,,Je hebt het over investeringen tussen de 250 en 500 miljoen euro per installatie. Dat zijn natuurlijk enorme bedragen, om maar niet te spreken over wat het kost om de fabrieken te laten draaien.”