Chroom-6 / Cementeczeem

Op cementzakken en afleveringsbonnen van cement staat een houdbaarheidstermijn. Na deze datum mag het cement niet meer worden verkocht en ook niet meer worden gebruikt. In dit artikel leggen we uit waarom niet.

Houdbaarheidstermijn cement

Cement bevat van nature een zeer kleine hoeveelheid oplosbaar chroom-6. Dit chroom is afkomstig van de grondstoffen en brandstoffen die worden gebruikt voor de productie van portlandcementklinker. Een zeer gering aantal mensen is allergisch voor dit wateroplosbaar chroom. Bij vaak en langdurig huidcontact met verse betonspecie kunnen deze mensen een ernstig eczeem ontwikkelen.

Vanaf 2005 is er daarom Europese wetgeving waarin wordt voorgeschreven dat het chroom-6 gehalte in cement maximaal 2 ppm mag bedragen. Dat is 2 deeltjes per miljoen deeltjes oftewel 2 microgram per gram cement. Omdat de meeste cementsoorten van nature een hoger aandeel aan chroom-6 hebben wordt door de cementproducent een zogeheten reductiemiddel aan het cement toegevoegd, zodat het gehalte aan chroom-6 verlaagd wordt tot maximaal 2 ppm. Meestal wordt hiervoor ijzersulfaat (FeSO₄) gebruikt. Door toevoegen van dit reductiemiddel wordt het schadelijke chroom-6 tijdens het mengen met water omgezet in chroom-3 en wordt de kans op het optreden van het zogeheten cementeczeem verwaarloosbaar klein.

Houdbaarheidstermijn zegt niets over kwaliteit

De werkzaamheid van het reductiemiddel neemt in de loop van de tijd af, zodat na verloop van tijd het cement niet meer aan de eis ten aanzien van het gehalte aan chroom-6 voldoet. Om die reden staat er op de cementverpakking dus een houdbaarheidstermijn. Deze houdbaarheidstermijn zegt dus niets over de kwaliteit van het cement maar over de bescherming van de gebruiker tegen cementeczeem.

Niet alle cementen behoeven een houdbaarheidsdatum

Er zijn ook cementen die van nature arm zijn aan chroom-6, zoals wit cement en hoogovencement met een laag klinkergehalte (CEM III/B). Deze cementen hoeven meestal niet te worden gereduceerd en hoeven dan ook geen houdbaarheidstermijn te hebben.

Werk niet met blote handen

Alhoewel de kans op het krijgen van cementeczeem door het toevoegen van een reductiemiddel fors is verlaagd, is het met de blote handen werken met cementpasta, mortelspecie en betonspecie hoe dan ook sterk te ontraden. Door de hoge pH van 12 à 13 heeft specie een sterk ontvettende werking, waardoor de beschermde vetlaag van de huid wordt aangetast en de huid schaal wordt. Daarnaast hebben cement- en zandkorrels een schurende werking. Werk daarom altijd met stevige waterdichte handschoenen om contact met verse specie te vermijden.