Unieke hoedliggers voor kunstwerk 8 

Kunstwerk 8, onderdeel van het project Zuidelijke Ringweg in Groningen, is het grootste kunstwerk waar Haitsma Beton aan bijdraagt. Het bedrijf leverde 49 hoedliggers voor het viaduct. De liggers zijn uniek en hebben allen een andere maatvoering. Vanwege de kromming in het viaduct moesten de liggers onderling verspringen, zonder dat er verschil in voegbreedte ontstond.

Het kunstwerk is een behoorlijk huzarenstukje. “Dat heeft onder meer te maken met de ligging,” vertelt Rowin de Man van Combinatie Herepoort (CHP). “Er is weinig ruimte om te manoeuvreren; fietsers, auto’s en scheepvaart moeten tijdens de werkzaamheden onder de brug kunnen passeren. De beperkte ruimte en bereikbaarheid speelt een rol bij het gehele project,” vertelt De Man. “We werken weliswaar niet in een hoogstedelijk gebied, maar toch gelden strenge omgevingseisen.”  

Voegloos

Een aantal afwijkende keuzes maken dit kunstwerk anders dan een ‘doorsnee’ viaduct. “Er is gekozen voor een integraal kunstwerk. Dat wil zeggen: een voegloos kunstwerk, waarbij de landhoofden en de liggers aan elkaar zijn gestort. Zo ontstaat één geheel.” De keuze voor het integraal kunstwerk is gemaakt vanuit geluid, onderhoud en esthetisch oogpunt. “Op het viaduct worden straks metselwerkpanelen bevestigd. Deze panelen kunnen bij dit type viaduct zonder onderbrekingen worden opgehangen. Daarnaast ontbreken de voegen, waardoor het kunstwerk stiller en onderhoudsarm is.”

Hoedliggers

“Vanwege de vormgeving van het viaduct en de architectonische eisen was het een uitdaging om bij dit viaduct gangbare liggers toe te passen,” vertelt Hendrik Herder van Haitsma Beton. “Bij dergelijke kunstwerken worden doorgaans rechte liggers gebruikt. Voor dit werk was dat niet mogelijk: de architect wilde aan de onderzijde van het viaduct een maximale en constante voegbreedte. In zo’n geval kun je kiezen voor kromme prefab liggers, echter brengen deze een aanzienlijke financiële investering met zich mee. Daarom hebben we hier voor dit werk de hoedligger geïntroduceerd. Dankzij de hoedliggers kun je met rechte liggers kromme dekken maken. Dat komt omdat we aan de onderzijde van de rechte liggers betonnen flappen hebben gemaakt, die hol en bol kunnen zijn. Op die manier kunnen we de krommingen in dit kunstwerk volgen.”

Open uitstraling

Het kunstwerk krijgt in het midden één tussenpijler. Dankzij de keuze voor één tussenpijler heeft het viaduct een meer open uitstraling gekregen. “Een voegloos kunstwerk in combinatie met de toepassing van slechts één tussenpijler vraagt wel om een zwaardere dimensionering, zo ook die van de liggers,” aldus De Man. De maximale overspanning van de liggers bedraagt 36 meter. De zwaarste liggers hebben een gewicht van ruim 80 ton.  

Nauwkeurigheid

Haitsma Beton maakt vaker unieke liggers voor kunstwerken. “Een dergelijke opdracht is een puzzel, het vraagt in ontwerp en productie veel aandacht,” aldus Herder. “Alle liggers zijn variabel in breedte. De liggers zijn ingestort aan het landhoofd. We moesten daarom ook rekening houden met de uitstekende wapening van het landhoofd, dat moet allemaal precies in elkaar passen. CHP en Haitsma hebben nauw samengewerkt om deze raakvlakken goed op elkaar af te stemmen. We hebben dan ook van de mogelijkheid gebruik gemaakt om de situatie ter plekke in te meten. Je kunt er immers niet pas op de bouw achter komen dat het niet past. Het vraagt een enorme nauwkeurigheid bij ons en bij de montage op de bouwplaats.”

Openstelling

Kunstwerk 8 is onderdeel van het project Zuidelijke Ringweg Groningen. Een omvangrijk project. “Het project loopt bijna op zijn eind,” aldus De Man. “Het hoofdwegennet gaat volgend jaar september open voor het verkeer. De komende maanden zijn we volop bezig met de voorbereidingen voor de openstelling. Een drukke periode.”