"Verschillende innovatieve stappen naar verduurzaming"

VBI is één van de koplopers binnen de betonindustrie. Op verschillende vlakken innoveert het bedrijf om het voortouw te nemen in de verduurzaming van de bouw. Om echte winst te behalen is echter niet alleen de betonindustrie aan zet. “We moeten in Nederland met minder materiaal gaan bouwen,” noemt Dennis Duffels, Hoofd Marketing van VBI, als één van de oplossingen.

Duffels is naar eigen zeggen elke dag met het thema bezig. Niet verwonderlijk, want iedereen is ervan overtuigd dat het moet. Verduurzamen. Maar hoe? Duurzaamheid begint in eerste instantie met het kiezen van het juiste materiaal voor een toepassing. Een lange levensduur van het gebouw is een tweede vereiste. Bouwen met prefab beton biedt dat beiden. Ontwerpen voor de eeuwigheid, dat kan met beton. Maar blijft een gebouw zolang staan, in zijn huidige functie? “De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit zeker niet voor elk gebouw geldt,” aldus Duffels. “Daarom is het belangrijk dat gebouwen aanpasbaar zijn. Dat het gebouw niet alleen kan worden gebruikt als kantoor, maar in de toekomst ook kan worden aangepast, bijvoorbeeld als school of als woningen. Door rekening te houden met vereisten wat betreft plafondhoogten en vrije indeelbaarheid van ruimtes kunnen gebouwen zonder problemen een andere functie krijgen. De vrije indeelbaarheid verkrijg je door te werken met grote overspanningen.” Zo is een gebouw niet alleen wat betreft materiaal, maar ook wat betreft functie duurzaam.

Remontabel denken

Een volgende stap is om het gebouw remontabel te ontwerpen. Voldoet het gebouw niet meer op die plek, in die functie? Dan kun je het gebouw weer uit elkaar halen en gehele bouwelementen voor een nieuw gebouw gebruiken. Dat is bijvoorbeeld toegepast bij een project in Zevenaar, waar een bestaand bedrijf is uitgebreid met een tijdelijke extra ruimte. Het gaat om het bedrijf Phoenix Contact. De belangrijkste vragen bij dit project waren: hoe verbind je de kanaalplaat aan de staalconstructie? En hoe zet je het gebouw in elkaar zodat je borgt dat je het ook weer uit elkaar kunt halen, klaar voor hergebruik? Voor Architect D & M Architecten Adviseurs was het een uitdaging, maar het is gelukt: de elementen, waaronder de staalconstructie en de kanaalplaten, zijn losmaakbaar en kunnen dus weer uit elkaar gehaald worden.

Terugneemgarantie

VBI geeft een terugneemgarantie voor vloerplaten die niet beschadigd zijn en zorgvuldig uit een gebouw zijn ‘geoogst’. “Deze garantie bieden we nu een jaar aan. In die tijd is de garantie al eenmaal toegepast. Dertig jaar oude kanaalplaten zijn uit een pand gehaald en vervolgens in Rotterdam opnieuw toegepast in de Upcycle Mall. De beschikbaarheid en nabijheid van een project waarvoor de elementen geschikt zijn, moet net op elkaar aansluiten. Dat luistert nauw. Voor dit project hebben we de platen iets moeten inkorten. We kunnen ze andersom niet zomaar langer maken. Overigens geven we op deze refurbished kanaalplaten dezelfde garantie als bij nieuwe.” Het terugnemen van betonnen prefab elementen is nog geen gemeengoed in de bouw. “Daar moet eerst een business model voor ontstaan.” 

Betongranulaat

Kan een element niet in zijn geheel worden hergebruikt? Dan kan het worden gerecycled en als granulaat worden toegepast in nieuw prefab beton. Er is in Nederland echter niet genoeg granulaat voor handen om in alle nieuwe betonelementen toe te passen. “Vaak zijn de prefab elementen vervuild. Spack tegen de plafonds of lijm- en purresten: dat kun je er niet afpeuteren. Granulaat met vervuiling is geen betongranulaat, maar puingranulaat. Dat wordt vooral toegepast onder wegen. Wij kunnen alleen zuiver betongranulaat gebruiken als het voor handen is,” aldus Duffels.

Cementreductie

Een andere vorm van verduurzamen is de reductie van cement. “Wanneer je een langere uithardtijd toestaat, kun je met minder cement volstaan. Daarmee houden we rekening in onze productieschema’s en bij de lay-out van onze fabriek. Daarnaast werken we met partners waaronder ASCEM, het kennisinstituut van de BTE Groep, aan de ontwikkeling van alternatieve bindmiddelen. In de week van de circulariteit lanceerden wij een innovatie vanuit dit samenwerkingsverband, die tot een enorme CO₂-reductie in het bindmiddel leidt.”

Slanker ontwerpen

De grootste uitdaging die Duffels ziet qua verduurzaming heeft vooral met het ontwerp van gebouwen te maken. “We gebruiken nog veel te veel materiaal. Men speelt op safe, omdat men dat nu eenmaal zo gewend is, omdat men weet hoe het moet. Terwijl het veel slanker kan. Vooral in de appartementen kiest men automatisch voor massieve bouw. En ook in woningbouw wordt nog vaak met massief gestorte vloeren gebouwd. In utiliteitsbouw is slank en hol bouwen al veel verder.  Wil je de bouw echt verduurzamen? Dan moet het niet langer een mogelijkheid, maar een verplichting zijn om zo slank en licht mogelijk te construeren.”