Wind in de zeilen met prefab beton

Voor Daniel Aw, architect/medeoprichter van Bureau Fraai, vallen bij kantoorgebouw The Modular in Amsterdam de beeldkwaliteit en duurzame bouwwijze mooi samen. “Binnen de stedenbouwkundige uitgangspunten en die van het beeldkwaliteitsplan wilden wij een uitstraling die zou refereren aan de vroegere industriële activiteiten op het Oostenburgereiland. Hier werden in de 17de eeuw VOC-schepen gebouwd. Na het VOC-tijdperk deed het eiland dienst als smeltkroes van andere industriële activiteiten, zoals de bouw van locomotieven en machines. Die industrie krijgt een déjà-vu in de vorm van prefab betonnen gevelelementen die qua beeld het ritme van opbollende zeilen van de historische zeilschepen oproepen. Er is voor de realisatie bewust gekozen voor een industrieel product, samengesteld uit eenvoudig te assembleren geprefabriceerde onderdelen. En de keuze voor complete prefab elementen die je ooit kunt demonteren en hergebruiken, past goed in de duurzaamheidsfilosofie van ons architectenbureau.”

De modulaire opzet van het gebouw had volgens Daniel Aw nog een stap verder kunnen gaan, als ook de betonvloeren waren geprefabriceerd. Hij legt uit: “Het betreft een compact kantoorpand op een smal hoekperceel, dat wij voor de Amsterdamse woningcorporatie Stadgenoot hebben ontworpen. Omdat dit pand deel uitmaakt van een compleet bouwensemble, waarbij aannemer Heijmans koos voor breedplaatvloeren met een gestorte constructieve vloer, was deze bouwwijze ook voor ons pand het vertrekpunt. Desalniettemin hebben wij voor de gevels een modulair element kunnen ontwerpen: prefab betonnen gevelelementen met binnen- en buitenspouwblad met daartussen het isolatiepakket. Het is mooi dat we qua materialisatie alles in beton hebben kunnen maken. Wij kijken naar alle bouwmaterialen en hun voordelen binnen een project. Met beton konden wij perfect de robuuste uitstraling realiseren in de vorm van 25 uniforme elementen die het gebouw enerzijds robuustheid geven, anderzijds de beoogde levendigheid waarbij het daglicht ‘speelt’ met de schuine vlakken in de gevel.” Daarnaast contrasteert de betonnen gevel met de bakstenen gevel van het buurpand, zodat wordt voldaan  aan het beeldkwaliteitsplan waarbij wordt gevraagd om contrastrijke gebouwen met sterke eigen identiteiten. 

Maakbaar en transporteerbaar

Bureau Fraai heeft samen met fabrikant Bruil en aannemer Heijmans de engineering van de prefab elementen tot in detail uitgewerkt. “Je bedenkt als architect het complete element met z’n bijzondere vorm, maar het moet ook maakbaar en transporteerbaar zijn. Omdat we duidelijk hebben gekozen voor seriematige productie konden de malkosten worden beteugeld. Crux van dit element zit voor een groot deel in de transportoplossing. Je praat over grote en zware elementen met kans op breuk tijdens het transport, juist omdat in eerste instantie het binnen- en buitenblad niet constructief aan elkaar waren verbonden om koudebruggen te voorkomen. Bruil kwam met een oplossing door glasvezelpennen toe te passen, waarmee de betonelementen als geheel zo robuust werden, dat ze makkelijk over de weg te transporten waren en razendsnel vanaf de vrachtwagens konden worden gemonteerd, met minimale overlast voor de omgeving. Het just-in-time aanleveren zorgde er ook voor dat Heijmans geen opslagruimte voor de betonelementen nodig had.”

Hoog bouwtempo

Daniel Aw vervolgt: “Het is bewonderingswaardig om te zien hoe hoog het bouwtempo ligt met prefabricage. We konden in slechts enkele dagen een hele verdieping aan gevelelementen monteren. Ja, de bouw van dit kantoor had nog sneller gekund als we ook de vloeren hadden kunnen prefabriceren, nu moesten de stortvloeren telkens drogen. Je ziet echter dat deze bouwwijze met prefab elementen past in het bouwen op een krappe bouwplaats in een stedelijke omgeving. We hebben de bouwwijze en het resultaat geëvalueerd met de opdrachtgever en we zijn allemaal zeer content met The Modular. Het is echt een gebouw geworden met zeggingskracht, een modern gebouw met een historische dimensie.”

Nominatie architectuurprijs

Dat dit geen loze woorden zijn, blijkt uit het feit dat The Modular een nominatie voor de Architectenweb Awards 2021 Kantoorgebouw van het Jaar in de wacht sleepte. Het juryrapport vermeldt: ‘Zowel het smalle hoekperceel als de hoogte binnen het bouwblok waren gegeven, maar de architecten hebben met een bijzondere gevel er een opvallend gebouwtje van gemaakt. Het kantoorpand is strak en helder. Met de beslissing om gebruik te maken van identieke prefab betonnen elementen hebben de architecten op eenvoudig wijze een gevel met textuur gerealiseerd en een bijzonder esthetisch resultaat bereikt.’

Toekomstbestendig

“De nominatie maakte ons extra trots, mede gelet op het feit dat het een relatief klein gebouw betreft,” aldus Daniel Aw. “Ik ben net zo trots op de bouwwijze met de modulaire prefab opzet. Als bureau willen wij toekomstbestendige gebouwen maken, door flexibiliteit, aanpasbaarheid, demontage en hergebruik van elementen et cetera. Dit gebouw is op deze plek onderdeel van een ensemble binnen de stedelijke invulling van het Oostenburgereiland en zal niet snel worden afgebroken voor hergebruik. Maar het kan wel en dat geeft extra toekomstperspectief aan The Modular.”