Herbruikbare liggers voor brug bij Kootstertille

Voor de inwoners van Kootstertille en omstreken was het afgelopen zomer omrijden geblazen: vanwege werkzaamheden was de brug over het Prinses Margrietkanaal afgesloten voor het verkeer. De brug werd gedeeltelijk versterkt, en één brugdek werd vervangen door nieuwe demontabele liggers. De versterking was hard nodig, maar hoe lang de nieuwe liggers op hun plaats blijven is de vraag. Er zijn plannen om de brug in zijn geheel te vervangen. “Dat is geen probleem, ze kunnen eenvoudig ergens anders opnieuw worden gebruikt,” aldus Martien Tolboom, bedrijfsleider bij aannemer Oosterhof Holman Beton- en Waterbouw. 

De werkzaamheden aan de brug vonden in de zomermaanden plaats. Aannemer Oosterhof Holman heeft de werkzaamheden in twee fases uitgevoerd. Allereerst werd een stalen ondersteuningsconstructie aangebracht onder de brug. Het verkeer kon hierbij gewoon over de brug blijven rijden. In de tweede fase was de brug twee weken afgesloten voor het verkeer, zodat de brugliggers konden worden vervangen. “De brug bestaat uit verschillende overspanningen,” aldus Martien Tolboom. “De kleinere overspanning hebben we versterkt met een staalconstructie, de langste overspanning hebben we vervangen.”

Hergebruik liggers gefilmd 

Op internet is een timelapse filmpje te vinden van de werkzaamheden. Te zien is hoe de oude liggers worden weggehaald, en de nieuwe geplaatst. Het lijkt allemaal heel simpel. “Dat was het ook,” lacht Martien Tolboom. Tenminste, voor zover je van makkelijk kunt spreken met liggers van een gewicht van 40 ton per stuk en een lengte van 20,5 meter.  Lastiger was om te bedenken hoe je ervoor zorgt dat nieuwe liggers na een aantal jaar gemakkelijk uit de brug kunnen worden gehaald om elders hergebruikt te worden. “Zonder daarbij extra kosten te moeten maken bij de productie van de liggers,” vult Tolboom aan. 

En dus was het zaak om met een slimme oplossing te komen. Samen met betonproducent Haitsma Beton heeft de aannemer iets  bedacht. “Dergelijke brugliggers worden met dwarsvoorspanning aan elkaar gekoppeld. 

De dwarsvoorspanningskanalen kun je niet nog een keer opnieuw gebruiken. Daarom zijn bij deze liggers het dubbele aantal kanalen toegepast. De ene helft gebruiken we nu, de andere helft kan bij een volgend project dienst doen.” Het is de eerste keer dat een dergelijke oplossing wordt toegepast door de aannemer.De liggers kunnen straks worden opgenomen in de bruggenbank, waarin liggers zijn opgenomen die goed genoeg zijn voor een tweede leven. “Dat zou zeker kunnen, maar mijn verwachting is dat Rijkswaterstaat zelf een nieuwe bestemming voor de liggers heeft. We maken vaker gebruik van de bruggenbank, het is een goed principe. 

Vraag en aanbod

Al is het natuurlijk best een uitdaging om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Om op een dergelijke manier liggers her te gebruiken vraagt meer van bouwpartijen in het voortraject. Stel je hebt een overspanning nodig van 22 meter, maar de liggers in de bruggenbank zijn 20 meter lang. Dan kun je ook kijken of je de overspanning kleiner kunt maken door het spelen met de plaatsing van de pijlers.”

Vanwege de slechte staat van de ‘oude’ brug gold sinds oktober 2021 een gewichtsbeperking voor zwaarder verkeer. Deze beperkingen zijn opgeheven en al het verkeer kan weer gebruik maken van de brug. Het onderhoud van de brug stond al een aantal jaar op de to-do-lijst, maar werd een aantal keer uitgesteld. In de vaarweg Lemmer-Delftzijl, waar deze brug deel van uit maakt, worden meerdere bruggen onder handen genomen of vervangen. 

Rijkswaterstaat is sinds 2014 eigenaar van de vaarweg. Er wordt nog gediscussieerd over de toekomst van de brug bij Kootstertille. Met provincie Fryslân zijn gesprekken gaande over de aanleg van een aquaduct, die de brug zou vervangen. Mocht het aquaduct niet doorgaan, dan wordt de brug vervangen door een ander type brug, die ofwel beweegbaar is, ofwel een hogere doorvaarthoogte heeft. Nog dit jaar moet daar meer duidelijkheid over komen.