kennispagina

Schoonbeton

Auteur: Betonhuis communicatie 3 december 2018 Laatste update 24 maart 2024

Schoonbeton is geen specifieke betonsoort maar een in het zicht blijvend eindproduct van een proces waarbij de esthetische kwaliteit van het betonoppervlak wordt bepaald door de structuur en de kleur van het oppervlak, de betonsamenstelling en de eventuele bewerking(en) die na verharden op het oppervlak zijn toegepast. Het is beton waarbij vooraf bewust eisen zijn gesteld aan de esthetische kwaliteit van het zichtbaar blijvende oppervlak.

 

Aandachtspunten schoonbeton

De esthetische kwaliteit van het betonoppervlak wordt in hoofdzaak bepaald door de structuur en de kleur van het oppervlak, de betonsamenstelling en de eventuele bewerking(en) die bij het afwerken van het verhard oppervlak worden toegepast. Beton voor schoonbeton wordt op maat samengesteld. Dit betekent dat in een vroeg stadium van het bouwproces met de betrokken partijen afspraken worden gemaakt over de bekisting, wapening, beton en aanvullende eisen zoals proefstorts en herstel bij onvolkomenheden. In CUR-Aanbeveling 100 Schoonbeton en het Model-werkplan schoonbeton wordt daarom veel aandacht besteed aan communicatie en coördinatie. Met de aanstelling van een coördinator krijgt schoonbeton de plaats in het ontwerp- en uitvoeringsproces die het verdient. Het Model-werkplan schoonbeton is een belangrijk instrument voor kwaliteitsbeheersing. 

Classificatie schoonbeton

Schoonbeton wordt ingedeeld in de oppervlakteklassen B1, B2 en B9. In de projectspecificatie dienen de specifieke eisen voor een betreffend project worden omschreven. CUR-Aanbeveling 100 kan hiervoor dienen als handleiding.

  • B1 Niet-geprofileerd bekist oppervlak van in het werk gestort of geprefabriceerd betonelement;
  • B2 Niet-geprofileerd bekist oppervlak van geprefabriceerd betonelement;
  • B9 Betonoppervlak, niet behorende tot B of B2.

Kleur van schoonbeton

Elk van de genoemde typen kan weer worden onderverdeeld naar kleur:

  • grijs, op basis van grijs cement, zonder gebruik van pigmenten; 
  • wit, op basis van wit cement, zonder gebruik van pigmenten; 
  • gekleurd, op basis van grijs of wit cement, met gebruik van pigmenten.

Bekisting bij schoonbeton

Voor het vormen van de betonconstructie is bekisting nodig. Het eindresultaat is daarom mede afhankelijk van de randvoorwaarden die verbonden zijn aan de wijze van bekisten zoals:

  • stijfheid en vlakheid;
  • materiaal voor de contactbekisting en plaatpatroon;
  • plaats van en afstanden tussen centerpennen;
  • hoeknaden en/of vellingkanten;
  • stortnaden en aansluitingen op andere bouwdelen;
  • eventueel structuurmatten of uit te wassen oppervlakken.

Betonmortel en schoonbeton

De vorm en structuur geven samen met het oppervlak het beeld van schoonbeton. Te stellen eisen aan de betonmortel en het verharde beton zijn:

  • grijstint en kleur van grondstoffen en beton na verharding;
  • betonverwerking, verdichting, nabehandeling;
  • betonoppervlak, dichtheid, luchtbellen;
  • nabewerking, dichtzetten van centerpennen.

Uitvoering schoonbeton

Schoonbeton vergt speciale aandacht in ontwerp en uitvoering, omdat het tegelijkertijd zowel constructie- als afbouwmateriaal is. De esthetische kwaliteiten van schoonbeton zijn sterk afhankelijk van de wijze van uitvoering. Kleurbeton wordt ook steeds meer toegepast. Niet alleen om esthetische redenen maar ook vanwege de signaleringsmogelijkheden. Denk aan fietspaden, parkeervakken, bushaltes en dergelijke. Vroegtijdige betrekking van de uitvoering bij kleurbeton en in het zicht komende betonnen delen is noodzakelijk. Ook deskundig personeel op de bouwplaats draagt bij aan duurzame betonconstructies. Aandachtspunten en hulpmiddelen:

  • aansluiten op het Werkplan Schoonbeton;
  • keuze van systeem of projectbekisting;
  • tijdig maken en beoordelen van betonmonsters en een proefstort;
  • maak een stortplan en gebruik het Model werkplan Schoonbeton
  • voldoende lange nabehandeling en bescherming van gestorte beton.

 

Wilfred Oosterling
Contactpersoon
Wilfred Oosterling
Adviseur Bouwtechnologie, KAM