Monitoring betonindustrie: CO₂-daling in 2023 t.o.v. 2022, groei in circulariteit

Op het Betonevent 2024 presenteerde Betonhuis de resultaten van de Monitoringstool voor de betonsector, met data van 2023. De cijfers tonen aan dat de sector haar CO₂-uitstoot in 2023 met 1% t.o.v. 2022 heeft verminderd. Daarnaast steeg de inzet van circulariteit van 7,2% (2022) naar 7,8% (2023).

In 2023 namen 10% meer bedrijven deel aan de monitoring ten opzichte van het voorgaande jaar. In totaal waren 165 opgaven van 74 bedrijven betrokken, goed voor circa 60-65% van het marktvolume. Uniek in Nederland is dat de betonsector op deze schaal gemonitord wordt, nu al drie jaar op rij, waarbij 2021 als pilotjaar diende. Van deze bedrijven werden er 139 opgaven gecontroleerd door een certificerende instelling.

150+ factoren

Het systeem bevat momenteel meer dan 150 factoren waaruit bedrijven kunnen kiezen: zestig varianten bindmiddelen van vijftien fabrikanten, maar ook toeslagmateriaal, wapening, vulstoffen en water. "Deze factoren hebben allemaal een EPD (Environmental Product Declaration) of een LCA (Life Cycle Analyse) uit de Nationale Milieu Database," legt Kerkhoven uit. "Deze documenten, opgesteld volgens internationale normen zoals ISO 14025 en EN 15804, geven gestandaardiseerd inzicht in de milieuprestaties van een product gedurende de levenscyclus. Je kunt het zien als een 'milieupaspoort' voor een product, en deze zijn opgenomen in de tool."

Berekening

Op basis van massa heeft Betonhuis een inschatting gemaakt van de CO₂-emissie van Nederlands beton over de jaren 2022 en 2023. De berekening is gebaseerd op:

• de CO₂-emissie van grondstoffen (inclusief transport) en energie (A1 t/m A3), exclusief transport in fase A4;
• de ingevoerde massa in fase A1, die op basis van een constante 2,35 (m³-ton-kg) wordt omgerekend naar m³.

"Het omrekenen naar soortelijke massa per productgroep kan nog nauwkeuriger. Dit zou ook de variaties in dichtheid tussen verschillende betonsamenstellingen beter kunnen meenemen, wat belangrijk kan zijn bij het vergelijken van de milieuprestaties per productgroep." In de komende jaren zal de monitoring zich verder ontwikkelen, en zullen ook meer eenheden (en volumes) meer expliciet worden uitgevraagd en verwerkt in de analyses. Het transport zal nader worden bekeken en het aantal productgroepen zal waarschijnlijk toenemen. Hierdoor wordt de tool nog betrouwbaarder voor het inzichtelijk maken van de milieuprestaties van beton.

CO₂-emissie beton in Nederland 

• 1990: de gemiddelde CO₂-emissie van Nederlands beton is 334 kg/m³ (Bron: Rapport CE Delft, september 2020. Figuur 11. pagina 34)
• 2010: de gemiddelde CO₂-emissie van Nederlands beton is 285 kg/m³ (Bron: Rapport CE Delft, september 2020. Figuur 11. pagina 34)
• 2017: de gemiddelde CO₂-emissie van Nederlands beton is 299 kg/m³ (Bron: Roadmap CO₂ Betonakkoord, pagina 7, januari 2021). In het rapport CE Delft van september 2020 wordt gesproken over 288 kg/m3. (Bron: Rapport CE Delft, september 2020. Figuur 11. pagina 34)
• 2022: 267,20 kg/m³ (Bron: Monitoring Betonhuis op basis van massa).
• 2023: 266,17 kg/m³ (Bron: Monitoring Betonhuis op basis van massa).

Tussen 1990 en 2010 is er een daling van 49 kg/m³ in de CO₂-emissie van Nederlands beton, van 334 kg/m³ naar 285 kg/m³, wat overeenkomt met een afname van ongeveer 15%. Van 2010 naar 2017 was er een stijging naar 299 kg/m³ (of 288 kg/m³ volgens CE Delft). De daling tussen 2017 en 2023 is 11%. " Maar als we de bijdrage van transport A4, die in 2017 goed was voor 23 kg/m³ (red. bron: CE Delft), weglaten uit de berekening, zou de CO₂-emissie in 2017 uitkomen op 276 kg/m³. In 2023 was de CO₂-emissie 266,17 kg/m³, wat betekent dat er sinds 2017 een daling van 9,83 kg/m³ heeft plaatsgevonden, een voorlopige inschatting van de afname van ongeveer 4% t.o.v. 2017. Het vergelijken van de CO₂-uitstoot met 1990 is vrij lastig vanwege de sterk veranderde vraagstellingen en nieuwe inzichten die in de loop der jaren zijn ontstaan. Daarom biedt het meer waarde om de cijfers van 2022 met 2023 te vergelijken. Dan zien we dus een lichte daling", aldus Kerkhoven. 

CSC Duurzaamheidsrapportage

Bedrijven, zoals BouwOort, voeren hun hoeveelheden in, wat hen inzicht geeft in hun milieudata. Deze gegevens worden niet alleen gebruikt voor interne analyses, maar vormen ook de basis voor het Concrete Sustainability Council (CSC) Duurzaamheidsverslag 2023. Dit verslag, dat verifieerbare gegevens van bedrijven bevat, ligt momenteel ter controle bij de accountant. Het draagt bij aan de internationale erkenning van duurzaamheid in de betonsector. De publicatie van het CSC-Duurzaamheidsverslag 2023 wordt binnenkort verwacht.

Transparantie en betrouwbaarheid

De validatie van gegevens verloopt in meerdere stappen om zowel de nauwkeurigheid als de transparantie te waarborgen. Eerst wordt de data ingevoerd door een medewerker van het betonbedrijf. Vervolgens controleert een tweede medewerker binnen hetzelfde bedrijf de gegevens en geeft deze vrij voor opname in de generieke database. Voor bedrijven die deelnemen aan het CSC-programma (Concrete Sustainability Council) wordt de data bovendien gecontroleerd door een onafhankelijk certificeringsinstituut (Kiwa, SKG IKOB, SGS). Deze gevalideerde gegevens worden opgenomen in het CSC Duurzaamheidsverslag, dat op zijn beurt wordt gecontroleerd door een accountant. 

Praktijk op de betoncentrale

Antoine van Oort lichtte toe hoe monitoring in de praktijk werkt bij zijn centrale. Door het bijhouden van data over CO₂-uitstoot, energiegebruik en circulariteit heeft zijn bedrijf beter inzicht gekregen in verbeterpunten binnen de productieprocessen. Hij gaf aan dat de Monitoringstool niet alleen helpt om duurzaamheidsdoelen te behalen, maar ook om kosten te besparen door efficiënter grondstoffenverbruik. Daarnaast zorgt het inzicht in de data ervoor dat zijn bedrijf proactief kan inspelen op strengere regelgeving en duurzame aanbestedingseisen.

Discussie

Tijdens de presentatie ontstond een levendige discussie met de deelnemers. Onderwerpen zoals de technische haalbaarheid van bredere implementatie, de uitdaging van administratieve lasten en het belang van verdergaande samenwerking kwamen aan bod. Hierbij werd benadrukt dat betrouwbare data belangrijk zijn voor het versterken van vertrouwen in de keten en voor samenwerking met opdrachtgevers en overheden. Voor meer informatie over de Monitoringstool en de CSC Duurzaamheidsrapportage kun je terecht op deze website. 

Rapportagepagina