Kleurbeton

Bij beton denkt men vaak aan de kleur grijs, maar tegenwoordig kunnen in het werk gestorte betonnen constructies in allerlei kleuren uitgevoerd worden. Voor de vervaardiging van civiele werken, woningbouw en utiliteitsbouw zijn ook betonconstructies in kleurbeton mogelijk.

Door de toevoeging van pigmenten en/of gebruik van wit cement is beton door en door duurzaam te kleuren. De pigmenten die voor het kleuren van beton worden gebruikt, zijn uiterst fijne kleurstoffen, meestal op basis van metaaloxides. 

Samenstelling gekleurd beton

Het samenstellen, mengen en verwerken van gekleurde betonspecie vergt extra aandacht omdat bij gebruik van kleurstoffen niet alleen de gewone technologische regels gelden, maar ook overwegingen aangaande de kleur van het beton. Bovendien kunnen ook de kleurstoffen zelf invloed hebben op de eigenschappen van betonspecie en/of het verharde beton. De doseringsgrootte van kleurstoffen ligt doorgaans tussen 2-5% ten opzichte van het cementgewicht.

Gebruik van kleurstoffen

Een bijzondere vorm van gekleurd beton is beton op basis van wit cement, omdat in dit geval het bindmiddel ook de kleur bepaalt. Soms wordt bij gebruik van kleurstoffen als basis gekozen voor beton met wit cement om zo kleureffecten te bereiken die bij gebruik van grijs cement niet mogelijk zijn. Beton kan hiermee een extra architectonische kwaliteit krijgen. Daarnaast zijn functionele toepassingen mogelijk om oppervlakken te markeren of te accentueren. Doordat het beton door en door gekleurd is, ontstaat er een duurzame kleur, zelfs bij een kleine beschadiging. Het werken met gekleurd beton vereist een goede samenwerking tussen opdrachtgever, architect, aannemer en toeleverancier.

Uitvoering in kleurbeton

De pigmenten die voor het kleuren van beton worden gebruikt, zijn uiterst fijne kleurstoffen, meestal op basis van metaaloxides. De dosering luistert nauw en het doormengen vergt extra mengtijd. Een paar aandachtspunten: 

• gekleurd beton is gevoelig voor invloeden door bijvoorbeeld bekisting, klimaat en verdichten. Om het gewenste verharde resultaat goed te kunnen beoordelen, is een tijdige proefstort aan te bevelen;
• de kleur van beton ontstaat uit de combinatie van bindmiddel en pigment. Voor een heldere kleur geeft wit cement een beter resultaat dan grijs cement;
• de doseringshoeveelheid van kleurstoffen ligt doorgaans tussen 2 tot 5% ten opzichte van het cementgewicht;
• kleurstoffen kunnen zelf invloed hebben op de eigenschappen van betonmortel (betonspecie) en/of het verharde beton. Bij het werken met gekleurd beton moet men erop bedacht zijn dat in de praktijk veel factoren invloed hebben op het uiterlijk en de kleur van beton, waardoor variaties in kleur kunnen ontstaan.
• Gebruik het model werkplan schoonbeton van Betonhuis

Tintverschillen

Om kleurverschillen te beperken moeten de kleurbepalende grondstoffen bij voorkeur van één partij afkomstig zijn. Lokale afwijkingen in de water-cementfactor kunnen kleurverschillen in het betonoppervlak veroorzaken. Tint- en kleurnuanceverschillen in het betonoppervlak zijn onvermijdelijk en horen bij de natuurlijke eigenschappen van beton. Een ‘natuurlijke’ kleurschakering kan worden gestimuleerd door pigmenten onvolledig te mengen.

Geadviseerd wordt om een maximaal toelaatbaar tintverschil af te spreken. Hiervoor kan de CUR-grijsschaal worden toegepast, de bijlage bij CUR-Aanbeveling 100 Schoonbeton – Specificatie, uitvoering en beoordeling van betonoppervlakken waaraan esthetische eisen worden gesteld. Zie ook de de pagina Schoonbeton. Vervolgens moet met proefstukken in het werk worden vastgelegd wat haalbaar is.

Een glad betonoppervlak dat na ontkisten niet wordt bewerkt, is niet geheel egaal van kleur. Er is sprake van een zekere wolkigheid, met genuanceerde tinten, tintverschillen. De grens tussen een positief gewaardeerde wolkigheid en een negatief gewaardeerde vlekkerigheid is moeilijk te trekken en daardoor gemakkelijk oorzaak van discussies. 

Normen/Aanbevelingen

NEN-EN 12878, Pigmenten voor het kleuren van bouwmaterialen, gebaseerd op cement en/of kalk – Specificaties en beproevingsmethoden.