Vormen van krimp
Krimp ten gevolge van vochtverlies is een van de belangrijkste oorzaken van scheurvorming en dus van schade aan betonconstructies. In de betontechnologie onderscheiden we diverse vormen van krimp veroorzaakt door vochtverlies, afhankelijk van het stadium van de verharding van beton.
| Type | Mechanisme | Invloedsfactoren | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| Plastische krimp | Ontstaat door het verdampen van aanmaakwater vanuit de nog plastische betonspecie. Als er meer water aan het oppervlak verdampt dan uit het binnenste van het beton aangevoerd wordt (bleeding- capaciteit), kunnen er scheurtjes loodrecht op het oppervlak ontstaan. | Met name klimatologische factoren als relatieve vochtigheid, windsnelheid en temperatuur zijn van invloed op de verdampingssnelheid. De kans op scheurvorming is kleiner naarmate de betonspecie meer water en minder fijn materiaal bevat. Goed nabehandelen van betonspecie is de enige juiste remedie ter voorkoming van plastische krimpscheuren. | Plastische krimpscheuren zijn meestal slechts enkele centimeters diep. 'Droge' betonspecie met veel fijn materiaal zijn gevoeliger voor scheurvorming. Daarbij kunnen plastische krimpscheuren ook door-en-door zijn. Plastische krimpscheuren zijn zelden een gevaar voor de duurzaamheid van een constructie. Plastische krimpscheuren zijn hoofdzakelijk een visueel probleem. |
| Verhardings- of chemische krimp | De som van het volume aan cement en water is groter dan het volume van de daaruit gevormde hydratatieproducten. | De soort en hoeveelheid cement. | Deze vorm van krimp veroorzaakt microscheurvorming in de cementsteen. De microscheuren worden gezien als de inleiders bij het bezwijken van beton onder een (te hoge) belasting. Bij een normale betonsamenstelling is de verhardingskrimp niet merkbaar als een uitwendige vervorming. |
| Autogene krimp | Een bijzondere vorm van verhardingskrimp: bij een zeer lage wcf wordt door de toenemende hydratatie al het aanvankelijk beschikbare water langzaam opgebruikt. Dit inwendige 'uitdrogingsproces' kan zelfs leiden tot een volume vermindering van de cementsteen en een meetbare krimp van beton. | Vooral van belang bij een wcf < 0,40. Gebruik van silica fume of andere (zeer) fijne vulstoffen versterkt het effect in belangrijke mate. | Een hoog pastagehalte, in combinatie met een lage wcf, vergroot de autogene krimp. Bij bouwdelen in hogesterktebeton, waarbij vervormingen worden verhinderd, kan autogene krimp de oorzaak zijn van scheurvorming. |
| Uitdrogingskrimp | Is het gevolg van het verdampen van het niet-gebonden water in het beton via de capillaire poriën. Door dit waterverlies trekken de poriën samen. Hiertegenover staat echter dat door wateropname de poriën zwellen en het beton kan uitzetten. | Uitdrogingskrimp hangt voornamelijk af van de relatieve vochtigheid van de omgeving, afmetingen van het betreffende bouwdeel en de beton samenstelling. Een lage wcf leidt tot kleine capillaire poriën waaruit het water minder gemakkelijk verdampt. Naarmate de hydratatiegraad groter is, zijn de capillaire poriën kleiner. Dit wordt bereikt door goed en voldoende lang nabehandelen. | Het fenomeen 'uitdrogingskrimp' is onlosmakelijk met de toepassing van cement verbonden. In de praktijk is uitdrogingskrimp bij beton met 'normale' sterkte (f 'ck ≤ N/mm2) op langere termijn de oorzaak van ongewenste scheurvorming in constructies die niet vrij kunnen vervormen. Voldoende dilatatie kan ongewenste scheurvorming voorkomen. |
Meer informatie over Vervormingseigenschappen