Als twee druppels water

Als onderdeel van de RijnlandRoute wordt de N206 Tjalmaweg tussen Leiden en Katwijk vernieuwd en verbreed. Onderdeel van dit tracé is de Torenvlietbrug over de Oude Rijn. Nu nog een brug met twee rijbanen, maar ernaast wordt een nieuwe brug gebouwd, zodat er straks 2x2 rijbanen beschikbaar zijn, evenals een fietspad en voetpad. Bernard van Dijk, werkvoorbereider bij Boskalis: “De bestaande brug bepaalt voor een groot deel het ontwerp van de nieuwe brug. Zo moeten de pijlers en kolommen keurig in elkaars verlengde liggen, zeker met het oog op de scheepvaart en de remmingwerken in het water, wat in feite direct de overspanning van de prefab betonliggers dicteert. Ook de schuine ligging, met een kopschuinte van 52 graden voor de prefab liggers, is een direct gevolg van de buurbrug. Deze voorwaarden en de krappe bouwplaats, waar een strakke fasering van de werkzaamheden nodig is, zorgen voor extra uitdagingen bij de bouw van de nieuwe Torenvlietbrug.”

Op zich is de opbouw van de nieuwe brug behoorlijk gangbaar. Thijs Beets, betontechnologisch adviseur, bij Boskalis, legt uit: “We monteren in totaal 88 prefab betonnen kokerliggers – HKP en HKV liggers (respectievelijk veld- en randliggers) van Haitsma Beton - verdeeld over 8 velden. Zo overspannen wij de totale bruglengte van circa 210 meter. De lengte van de prefab betonliggers varieert van 17,0 tot 27,9 meter en het gewicht varieert tussen de 38 en 58 ton. Het zijn geen extreme afmetingen of gewichten; we kunnen ze met een 700 ton zware mobiele telekraan monteren. Eind oktober hebben wij het eerste veld van 9 liggers en 2 randliggers gemonteerd. Begin 2022 volgen de overige 7 velden, die we deels vanaf het maaiveld, deels vanaf het aangelegde brugveld gaan monteren. Het is elke keer zoeken waar je de kraan kunt neerzetten, omdat de ruimte beperkt is. Je kunt je kont hier niet keren, om het zo te zeggen. Dat betekent steeds zoeken naar een plekje voor de kraan en iedere keer de kraan tussentijds verplaatsen."

Planning luistert nauw

Het werken op een drukke verkeersader pal naast een bestaande brug vraagt om een strakke bouwfasering. Dan zitten er ook nog een fastfoodrestaurant, een hotel en een museum in de omgeving en staat er een groot kantoorgebouw pal naast de nieuwe brug. Ook bedrijven in de buurt moeten bereikbaar blijven. Van Dijk: “We hebben de bouw van deze brug zorgvuldig gepland, je weet dat je onderdeel van een integraal bouwproject bent. Je moet qua planning aansluiten op de verdiepte N206 die wordt aangelegd en aan de andere kant de nieuwe aansluiting op de A44. We zitten goed op schema. Halverwege 2022 moet de nieuwe brug in gebruik worden genomen, waarna we de oude brug kunnen aanpakken.”

Metamorfose bestaande brug

De bestaande brug ondergaat namelijk een metamorfose, waarbij de randliggers worden voorzien van dezelfde prefab kunststof randelementen met geïntegreerde spijlleuningen als de nieuwe brug. Verder wordt het beweegbare brugdeel - de val - vervangen door een vast brugdek van HKO-liggers. Het wordt dus een vaste brug. Beets: “Omdat dit deel zwaarder is dan het stalen brugdek, gaan we enkele pijlers verstevigen. De ruim dertig jaar oude basculebrug is constructief sterk genoeg voor het huidige en toekomstige verkeer. Als alle werkzaamheden aan de bestaande brug achter de rug zijn, lijken de oude en nieuwe brug als twee druppels water op elkaar.”

Soms complex, soms simpel

Voor de nieuwe brug zijn prefab betonnen heipalen van Voton geslagen. Van Dijk: “Ook hier lag een uitdaging omdat er onder andere een waterleiding van 1 meter doorsnede loopt; die mocht niet teveel zakken als gevolg van de werkzaamheden. Voorts ligt er nog een gasleiding. Daarnaast heeft onze OCE-afdeling vooraf onderzoek gedaan naar niet-gesprongen explosieven (bommen en munitie) op deze locatie, omdat je onder de rook van het oude Vliegkamp Valkenburg zit. Bij het onderzoek is niets gevonden. Rondom de heipalen is een poer gestort en op elke poer staan 2 kolommen met daarop de onderslagbalk die de brugliggers draagt. Voor de poeren in het water heeft onze onderaannemer Voorbij eerst de heipalen vanaf een ponton geslagen, waarna we met een klemconstructie de stalen bodemplaat en bekisting konden aanbrengen om de poeren te storten. Een complexe operatie met inzet van duikers. Op het maaiveld is het allemaal een stuk eenvoudiger om de ondersteuningspunten en landhoofden te storten, omdat je er makkelijk bij kunt: gaten graven, bekisting stellen, wapening aanbrengen en storten.”

Voegovergangen

Deze eenvoud staat in schril contrast met de kopschuinte van 52 graden van de prefab betonliggers. Van Dijk: “Dan moet je bijvoorbeeld adequate oplossingen voor de voegverbindingen zoeken vanwege het bewegen van de brugdelen en vooral om het bandengeluid te beperken. We hebben de oplossing gevonden in 4 renovatievoegen en 5 buigslappe voegconstructies. Als de velden met prefab betonliggers in de eerste maanden van 2022 zijn gemonteerd, gaan we met het brugdek, de voegen en de verharding van de rijbanen aan de slag.”

Bijzonderheden

Een karakteristiek detail wordt het kunstwerk van keramische vissen dat bij de oostelijke landhoofden c.q. onderdoorgangen wordt aangelegd. Deze kunstenaarswand wordt opgebouwd uit prefab betonnen L-elementen en bekleed met metselwerk en gewapend stucwerk. Een andere bijzonderheid is dat de basculekelder van de bestaande brug wordt ingericht als een vleermuizenkelder. Thijs Beets: “Er is een trek van vleermuizen van het strand naar het binnenland en de vleermuizen scheren ook over het water van de Oude Rijn, zelfs onder de prefab brugliggers door. Onze ecoloog kijkt voortdurend mee met de werkzaamheden. Onze activiteiten zijn ook afgestemd op het broedseizoen. Het eerste veld prefab betonliggers is keurig op tijd gemonteerd en vanaf week 2 in 2022 volgt de rest. Daarna kunnen wij de brug afbouwen en de bestaande brug vernieuwen. Dan is weer een stukje RijnlandRoute gereed.”

Landschappelijke inpassing en vormgeving

De N206 ir. G Tjalmaweg ligt in een groene omgeving, er is veel aandacht voor de vormgeving en landschappelijke inpassing. Ook daarom wordt de weg door Boskalis deels verdiept aangelegd, conform het ontwerp van BoschSlabbers Landschapsarchitecten. De verdiepte ligging wordt gerealiseerd met een bouwtechniek van wanden van gewapende grond en een HDPE folie die de wegconstructie van het grondwater afschermt. Deze duurzame methode bespaart op beton (en dus op veel energie en CO2 uitstoot), en biedt ruimte voor een grondpakket met klimplanten die tegen de (lamellen)wanden van de verdiepte ligging opgroeien. Hierbij wordt grond toegepast die ook in parklandschappen wordt gebruikt.  De weg gaat bij de Torenvlietbrug omhoog en ook hier zorgt het ontwerp voor een fraaie landschappelijke inpassing. Het beeldkwaliteitsplan van architectenbureau ZJA leidt tot de karakteristieke uitstraling van de nieuwe én bestaande Torenvlietbrug, een duidelijke ‘brugtweeling’ met een leeftijdsverschil van ruim dertig jaar…

RijnlandRoute

De N206 ir. G. Tjalmaweg is onderdeel van de RijnlandRoute, het grootste infrastructuurproject van de provincie Zuid-Holland. De RijnlandRoute is een nieuwe wegverbinding tussen Katwijk, via de A44, en de A4 bij Leiden. De weg lost huidige knelpunten op en verbetert de doorstroming in de regio Holland Rijnland, met name rondom Leiden en Katwijk. Behalve de aansluitingen op de rijkswegen A4 en A44 en de nieuwe verbindingsweg N434 met een 2.500 meter lange boortunnel (projectdeel N434/A44/A4), wordt ook de N206 Europaweg verbreed en het Lammenschansplein in Leiden opnieuw ingericht. Meer info: www.RijnlandRoute.nl.