Beton -en cementrecycling in Nederland: er zijn veel mogelijkheden

Beton is één van de meest gebruikte materialen in de bouw. Bij sloopwerkzaamheden blijft echter veel steenachtig afval over, wat meestal verwerkt wordt tot puin en daarna afgevoerd naar een stortplaats. Paul Ewalds, expert op het gebied van betonrecycling, benadrukt dat het beter is om selectief te slopen en de betonreststromen apart te houden van andere reststromen, zodat er maximaal gerecycled kan worden.

Momenteel wordt in Nederland slechts 10% van de betonreststromen hergebruikt in nieuw beton. Paul ziet potentie om dit percentage te verhogen tot 20 of zelfs 30%, door het selectief slopen van beton. Beton is namelijk 100% te hergebruiken, zolang de sterkte ervan voldoende is. “Wanneer het beton niet meer functioneel is, kan het teruggebracht worden naar de primaire grondstoffen: zand, grind en cement. Dit betekent dat de kringloop van beton volledig gesloten kan worden.” 

Slim breker

Langs de snelweg A16 - tussen de Moerdijkbrug en de grens met België - worden de komende jaren 28 windmolens gebouwd. De fundering van de windmolens is gemaakt van beton, vervaardigd uit 100% gerecycled grind, 50% gerecycled zand en 53% gerecycled bindmiddel. Dit is mogelijk gemaakt door het SlimBreker-concept, waarbij betonafval uit sloop wordt verkleind en verwerkt. In het betonmengsel is 70% gerecycled materiaal gebruikt. Paul roept op om meer te investeren in selectief slopen en betonrecycling. Hiermee kunnen we grondstoffen besparen en bijdragen aan een duurzamere toekomst. Rijkswaterstaat en de EU-taxonomie zijn zich al bewust van deze noodzaak en hebben voorstellen gedaan om het selectief slopen van beton te bevorderen.

Cement hergebruiken

Bij het gebruik van gerecyclede cementsteen als grondstof voor portlandcementklinker kan het kalksteen en klei vervangen. Dit is milieuvriendelijker omdat er bij het gebruik van kalksteen CO₂ vrijkomt, terwijl dit bij cementsteen vrijwel niet het geval is. De samenstelling van de gerecyclede cementsteen bestaat voornamelijk uit CSH-gel en in mindere mate uit kalkhydraat (CH), wat bij hoge temperaturen in de oven kan worden omgezet in de belangrijkste klinkermineralen C3S en C2S. Een milieuvriendelijkere benadering is om gerecyclede cementsteen te gebruiken als hoofdbestanddeel van cement. Er is sinds juni 2023 een Europese norm (EN 197-6) beschikbaar voor cement met gerecyclede bouwmaterialen. Gerecyclede cementsteen, ook bekend als recycled concrete fines (RCF), mag, afhankelijk van het type cement, tot 35% van het mengsel uitmaken. Er zijn zes verschillende typen cement met RCF gedefinieerd in EN 197-6, waaronder composietcement, portlandcomposietcement, en twee typen portland-recycled-fines cement: CEM II/A-F en CEM II/B-F.

CO₂-uitstoot beperken

Ook bij de oude brug over de Bolksbeek tussen Gelselaar en Geesteren werd het beton, dat daarbij vrijkwam, gerecycled en verwerkt in het beton voor een nieuwe brug. De gemeente Berkelland wilde de CO2-uitstoot rondom de ontmanteling en nieuwbouw van de brug zoveel mogelijk beperken. Rouwmaat, de verantwoordelijke voor het ontmantelen van de brug en het leveren van beton voor de nieuwe brug, heeft geholpen om de milieubelasting van het beton te beperken door het vrijkomende betonpuin te recyclen en te verwerken in beton voor de nieuwe brug. Het recyclen van beton uit sloopprojecten tot nieuw beton is geen experiment, maar een manier om beton te verduurzamen. Binnen de geldende wetgeving wordt al het mogelijke gedaan om beton te verduurzamen. "Beton is volledig circulair, zolang we de goede dingen ermee doen", aldus Paul. Hij benadrukt ook dat er nog veel potentie is in betonrecycling. “Alle betonreststromen zijn bruikbaar, maar we krijgen ze nog niet,” voegt hij eraan toe. “Hier wordt werk van gemaakt.”