De Transitie naar Circulaire Economie in de Betonindustrie: Inzichten van Paul Ewalds
In een tijd waarin duurzaamheid en milieubewustzijn steeds belangrijker worden, staat de betonindustrie voor grote uitdagingen en kansen. Paul Ewalds, specialist circulaire economie bij Betonhuis, deelt zijn inzichten over de transitie van een lineaire naar circulaire economie in de betonbranche. Hij benadrukt het belang van circulariteit, legt uit hoe de betonindustrie stappen zet richting duurzaamheid en bespreekt obstakels en oplossingen op weg naar een CO2-neutrale toekomst.
Om de week van de circulaire economie te begrijpen, is het belangrijk om te weten wat circulariteit inhoudt. Vaak wordt gedacht dat een product circulair is wanneer de materialen ervan 100 procent kunnen worden hergebruikt. Volgens Paul ligt dit wat genuanceerder: “Eigenlijk is 100 procent hergebruik pas het begin! Naast het toepassen van secundaire materialen in beton omvat circulariteit ook het verminderen van de productie van afval en het behouden van de ‘functionele waarde’ van producten. Circulaire economie gaat dus veel verder dan alleen hergebruik.’’
Circulair beton
Betonhuis begon 15 jaar geleden met het onderzoeken van de milieueffecten van beton, wat resulteerde in het Betonbewust-keurmerk, dat tegenwoordig bekend staat als het internationale CSC-keurmerk. Wat betreft circulariteit in de betonbouw heeft Nederland een lange weg afgelegd. “In de lineaire economie, gingen we in Nederland erg slecht om met beton”, legt Paul uit. “Het werd gezien als een goedkoop product dat snel kon worden geproduceerd en goedkoop kon worden afgebroken.” Gelukkig zijn we inmiddels op de goede weg naar circulaire betonbouw, al staan we nog wel in de beginfase van een circulaire economie volgens Paul: “Tegenwoordig zien we dat beton in gebouwen vaak een tweede leven krijgen, zoals een schoolgebouw dat wordt omgebouwd tot een appartementencomplex. Nederland loopt voorop in Europa wat betreft het volledig hergebruiken van betonreststromen en betonconstructies. Desondanks wordt slechts acht procent van de betonreststromen die vrijkomen in Nederland teruggevoerd naar de betonindustrie; de rest gaat voornamelijk naar de wegenbouw.” Het bevorderen van circulariteit in de betonindustrie kan onder andere worden bereikt door meer selectief te slopen.
Toegenomen interesse in circulariteit
Paul merkt dat er een groeiende belangstelling is voor circulariteit binnen de betonindustrie. “Toen de Bijlmerbajes werd gesloopt, kwam er veel beton vrij. De reststromen werden destijds gebruikt in andere hoogwaardige projecten in nieuwe beton, en dat wakkerde de interesse voor circulariteit binnen betonindustrie aan”. Paul vult aan: “Gelukkig is de betonindustrie er klaar voor om grote hoeveelheden betonreststromen te verwerken. Voor alle hoogwaardige betonreststromen die Nederland kan leveren, kunnen wij een oplossing bieden!
Betonakkoord
Het Betonakkoord is een samenwerkingsverband in de gehele bouwkolom om beton duurzamer en circulairder te maken. Betonhuis ondersteunt haar leden bij de implementatie van de ontwikkelde handelingsperspectieven. Paul vertelt hier het volgende over: “Via verschillende informatiekanalen delen wij kennis met onze leden, zoals onze nieuwsbrief, artikelen in vakbladen, webinars en conferenties.” Nederland bevindt zich momenteel nog in een lineaire economie die de transformatie naar een circulaire economie moet maken. “Betonhuis zorgt ervoor dat onze leden deze stap kunnen zetten zodra de markt, opdrachtgevers of de regelgeving vanuit de overheid daarom vragen”, aldus Paul.
De opdrachtgevers aan zet
De betonindustrie staat dus klaar om de stap te zetten van lineair naar circulair. Volgens Paul zijn momenteel de opdrachtgevers aan zet. “Zij moeten duurzame en circulaire eisen gaan stellen, maar daar schort het op dit moment nog aan. Architecten en constructeurs weten nog onvoldoende hoe ze een betonconstructie duurzaam en circulair moeten ontwerpen. Nu wordt de technische levensduur van beton nog onvoldoende benut, waardoor waarde verloren gaat. Dit kan worden verbeterd door bijvoorbeeld een betonconstructie zo te ontwerpen dat er een tweede levensfase mogelijk is voor het gebouw. Kan dit niet, dan moet het zo ontworpen worden dat het gebouw makkelijk te demonteren, selectief te slopen en geheel of in delen elders herbruikbaar is.”
“Het vernietigen van waarde en produceren van afval mag in een circulaire economie niet meer, ontwerpen van betonconstructies die niet de levensduur van beton benutten mogen straks niet meer en zullen worden belast.” legt Paul uit. Hij vervolgt: “Door te belasten wat we aan het einde van de materialenketen niet willen hebben, stimuleren we mensen om niet langer te denken en ontwerpen voor een lineaire economie, maar juist voor een circulaire.”
CO₂-neutraal beton
Het voortdurend zoeken naar nieuwe oplossingen is cruciaal voor de overgang naar een circulaire economie. Beton is het op één na meest gebruikte product ter wereld en de wereldwijde vraag naar cement, het hoofdbestandsdeel van beton, zal tegen 2050 volgens de huidige prognoses met 50 procent toenemen. Daarom moeten we volgens Paul ook aandacht besteden aan bestaande industrieën en ketens. “Ook de betonindustrie dient CO₂-neutraal te worden, maar gaat uiteindelijk CO₂ opslaan. Er zijn verschillende ontwikkelingen gaande in de betonindustrie die hieraan kunnen bijdragen. ‘Een voorbeeld hiervan is Biochar. Dit is biomassa die is omgezet naar gemineraliseerde koolstof. De CO₂ wordt omgezet naar poedervorm en samengeperst tot granulaat, die als vervanger van grind in beton kan dienen. Op die manier pas je biomassa toe in beton, en kunnen we dus CO₂-neutraal beton produceren, legt Paul uit. En onderweg naar 2050, waarbij ook cement en bindmiddelen voor beton CO2-neutraal worden, gaat beton dus een positieve bijdrage leveren aan de klimaatopgave. De rol van Betonhuis hierin is om als centraal kenniscentrum te dienen voor onze leden en hen op de hoogte te houden van alle ontwikkelingen en innovaties.’
Gouden randje
Op de vraag hoe hij de toekomst van de betonindustrie ziet, antwoordt Paul direct ‘met een gouden randje’. Hij legt uit: “We hebben de middelen in de handen om beton het duurzaamste en meest circulaire, oneindig herbruikbare, materiaal te maken dat er is. Een materiaal dat CO₂-neutraal kan worden geproduceerd en uiteindelijk zelfs CO₂ kan vastleggen. Wat wil je nog meer?” Ondanks dit positieve toekomstbeeld moet er nog wel veel gebeuren. “De publieke opinie over beton is vaak nog negatief, omdat wordt gedacht dat beton vervuilend is. Hoewel dit vroeger misschien waar was, met name vanwege het vele gebruik en toepassing van beton, verschijnt er met de huidige ontwikkelingen een totaal ander beeld aan de horizon. En dat beeld gaan we als industrie zeker realiseren’’, besluit Paul.
