Soorten rioolstelsels

Afvalwater is water dat voor de gebruiker niet meer bruikbaar is. Het is vervuild water dat we willen afvoeren. We noemen dit huishoudelijk of industrieel afvalwater (al naar gelang de oorsprong ervan). Vanuit deze gedachte kan ook relatief schoon water, zoals overtollig regenwater en grondwater, als afvalwater worden beschouwd. De gemeente heeft volgens de Wet Gemeentelijke Watertaken de plicht om dat in te zamelen en af te voeren. Vervuild water gaat naar een zuiveringsinrichting; regenwater wordt zo veel mogelijk in de bodem geïnfiltreerd of hergebruikt.

Vrij verval

Transport van (afval)water vindt in Nederland bijna altijd onder ‘vrij verval’ plaats. Het systeem ligt daarbij onder een zekere helling in de grond. Daar waar het te diep zou komen te liggen, wordt het water opgevangen in een pompput en opgepompt naar een hoger niveau, waarna het weer onder vrij verval verder kan stromen. Daar waar de bebouwing ver uit elkaar staat, zoals in een buitengebied, is dit systeem niet rendabel; in dat geval krijgt elk perceel een pompunit die wordt aangesloten op een centrale persleiding.

Soorten stelsels

Al naar gelang de aard van het afvalwater onderscheiden we verschillende soorten stelsels:

• Gemengd stelsel: hierbij wordt het afstromende regenwater samen met het huishoudelijk afvalwater en soms ook het industrieel afvalwater gezamenlijk verzameld en afgevoerd.
• Gescheiden stelsel: het is zonde om relatief schoon regenwater af te voeren naar de waterzuivering. Daarom is er een gescheiden stelsel ontwikkeld waarbij regenwater van wegen en daken zo snel mogelijk wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater. Via sloten, kanalen en rivieren stroomt het naar zee en de relatief schone regen wordt daar zout water en begint aan een nieuwe cyclus van verdampen en neerslag.
• Verbeterd gescheiden stelsel: vooral na een droge periode ligt er veel vervuiling op het straatoppervlak. Die vervuiling moet niet in het oppervlaktewater terechtkomen. Om die reden zijn verbeterd gescheiden stelsels bedacht die voorkomen dat er vuilwater samen met het regenwater wordt afgevoerd.
• Verbeterd gemengd stelsel: hierbij wordt de inhoud van het stelsel vergroot en neemt de bergingscapaciteit toe. In de bergingskelders bezinkt het merendeel van de vaste stoffen in het afvalwater. Als er dan moet worden overgestort, gaat het om schoner water dat wordt afgevoerd.
• Infiltratieriool: Het schone regenwater kan ook gebruikt worden waar het naar beneden is gevallen. Dat kan door het op te vangen met bijvoorbeeld een regenton, zodat het gebruikt kan worden (auto wassen en tuinsproeien) of door het te infiltreren in de bodem en op die manier toe te voegen aan het grondwater. Het afstromende hemelwater wordt dan ondergronds opgevangen in een infiltratieriool. Via de wand van de betonnen infiltratiebuizen kan het water in 24 uur worden opgenomen in de bodem en aan het grondwater worden toegevoegd. Infiltratiebuizen zijn ook in grote diameters leverbaar. 
• Andere infiltratievoorzieningen: andere infiltratievoorzieningen zijn onder meer waterdoorlatende verharding (het regenwater zakt naar de ondergrond dwars door de stenen die gemaakt zijn van zeer open beton), waterpasserende verharding (waarbij het water naar de bodem zakt door de voegen tussen de stenen), waterdoorlatende goten en wadi’s (dit zijn droge vijvers waarin het regenwater wordt opgevangen en in de bodem kan worden opgenomen).