Voetgangersbruggen met geïntegreerde banken over ecologische zone

Tussen Naaldwijk, Monster en ’s Gravenzande ontwikkelt Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland (ONW) verschillende woongebieden, elk met een eigen sfeer. Eén van die gebieden is Waelpark waar een gevarieerd aanbod aan woningen in verschillende prijscategorieën wordt gerealiseerd. Dit gebied heeft een extra troef in handen: een ecologische zone die dwars door dit woongebied loopt. Voetgangers kunnen het water in die zone straks oversteken via dertien prefab betonnen bruggen. Bijzondere exemplaren waarin zitbanken zijn geïntegreerd. Zo kan men op de brug genieten van de ecologische zone met z’n karakteristieke flora en fauna. Overigens wordt het prefab beton lichtgroen en lichtblauw gekleurd om op te gaan in die unieke natuur en worden in het beton leuke cortenstalen lokale dieren opgenomen. Hoe ‘groen en natuurlijk’ wil je prefab beton hebben? 

Stedenbouwkundige Robert Schütte zag zowel de waarde als de kansen van deze ecologische verbindingszone vanaf de poelzone naar het Natura 2000-gebied Solleveld & Kapittelduinen. “Uiteraard moet je die natuur volop beschermen. Aan weerskanten komen woonbuurtjes, waar groen en spelen centrale thema’s worden. Maar die buurtjes worden onderling zeer beperkt verbonden via infrastructuur voor auto’s en fietsers; de ecologische zone blijft een natuurlijke scheidslijn. Desalniettemin wil je deze zone wel benutten voor die woonbuurten. Vandaar het idee van een serie smalle voetgangersbruggetjes, zodat je die rijke natuur toegankelijk maakt voor de bewoners. Dan kun je daar wandelen, maar ook even gaan zitten op de geïntegreerde banken op die bruggen. Het is een terughoudende manier om buurtbewoners van die natuurzone te laten genieten, want we willen niet dat het een soort aanlokkelijk recreatiegebied wordt. Dat is niet de bedoeling.”

Sofa over het water

De zelfstandige stedenbouwkundige vervolgt: “We wilden de bruggen als één gebaar van brug en bank ontwikkelen. Het idee was om een soort sofa over het water te leggen en ipv Delft heeft dat uitgewerkt als onderdeel van een samenhangende voetgangersbruggenfamilie voor de dertien waterpassages. We hebben eerst gekeken naar een bank een één zijde, maar al snel kwam het idee voor een asymmetrische oplossing, met twee kortere bankjes aan weerskanten. Dat maakt de bruggen ook leuker met uitzicht naar twee kanten. Voor de veiligheid is gekozen voor een speelse leuning langs de bruggen, mede omdat ze wat hoger boven het water komen te liggen dan oorspronkelijk gedacht. Het idee was namelijk om deze laag over het water te leggen, maar het waterschap gebruikt voor het onderhoud bootjes, dus daarom zijn de bruggen opgetild op landhoofden. Daarbij zijn de oevers verhard en opgehoogd. Geen zware bouwconstructies, maar een opbouw met zwerfkeien die langs de oevers nog even qua aantal uitwaaieren. Deze ‘landhoofden’ worden onderdeel van de natuur omdat de ruimten tussen die keien een fantastisch leefmilieu bieden aan allerlei insecten, dieren en met name amfibieën.”

Smal en lang

De dertien bruggen krijgen allemaal dezelfde lengte omdat het water tussen de twee groenzones bijna overal ongeveer een derde van de totale ruimte inneemt. Met de standaardlengte kan de waterbreedte goed worden overspannen. Verder zijn de bruggen zodanig smal ontworpen dat ze feitelijk alleen door voetgangers te gebruiken zijn, waarbij op het betondek antislip materiaal wordt ingestort voordat het beton wordt gekleurd. “We hebben ze met opzet extra smal gemaakt zodat je er niet makkelijk overheen kunt fietsen, maar dat zal ongetwijfeld wel een keer gebeuren door een behendige fietser. Maar er liggen geen fietspaden naar de bruggen, alleen smalle voetpaden. En er komen bij de woonbuurtjes paaltjes die het verkeer tegenhouden. Bij de bruggen komt geen verlichting, want we willen dat de ecologische zone ’s avonds en ’s nachts donker blijft voor de fauna.

Speelse prefab betonplaten

Fase voor fase wordt Waelpark ontwikkeld, met de woongebieden Rijnvaart, Waalpolder en Dijckerwaal I en II. De woningen in het deel Dijckerwaal zijn al voor een groot deel gerealiseerd. Ook daar valt de toepassing van prefab beton op. Schütte: “In deze wijk hebben de straten namen van vlinders. Voor een autoluwe straat is die symboliek gekozen voor herkenbare stroken van prefab betonnen esthetische betonplaten met afbeeldingen van vlinders in de toplaag. Ook zijn er varianten met symbolen voor sport en spel. Je ziet dat de kinderen die betonplaten volop gebruiken als zij op straat spelen.”

Verkeersbruggen in dezelfde vormentaal

In dit deel Dijckerwaal worden nog drie verkeersbruggen aangelegd, eveneens in prefab beton uitgevoerd. Deze verkeersbruggen zijn inmiddels in opdracht van Kroes Aannemingsbedrijf B.V geëngineerd en in productie genomen door Waco, onderdeel van Concrete Valley. Deze drie verkeersbruggen zijn door ipv Delft in dezelfde vormentaal ontworpen als de dertien voetgangersbruggen en krijgen als verwijzing naar de wijk eveneens afbeeldingen van vlinders in het betondek. En in de leuning komt met grote letters Waelpark te staan.

Beloftes uit brochures waarmaken

Robert Schütte besluit: “Bij veel stedenbouwkundige ontwikkelingen komen dergelijke bruggen ergens achteraan in het ontwerpproces aan bod. Bij deze nieuwbouwontwikkeling van ONW is er budget gereserveerd om de kwaliteit van de openbare ruimte op een hoog niveau te ontwerpen. Dat zie je straks terug in de kwaliteit en beleving van de woonomgeving. Ik ben daar als stedenbouwkundige heel blij mee. Zo kun je de mooie beloftes uit brochures van groene, plezierige en duurzame woonwijken ook waarmaken. Met dank ook aan ipv Delft als vormgevende ingenieurs voor deze bijzondere bruggen en aan de prefab betonindustrie die deze fraaie verkeersbruggen en voetgangersbruggen in een hoge kwaliteit weet te produceren.”