Beton niet recyclen maar hergebruiken

Twintig jaar geleden overleed een dochter van Maurice Beijk aan een stofwisselingsziekte. Dat was voor hem het moment om zich voortaan alleen nog maar in te zetten voor ‘dingen die ertoe doen’, zoals hij het zelf zegt. Een belangrijk onderdeel is het bijdragen aan een schonere wereld.

Die houding resulteerde onder andere in het bouwen van een eigen huis van alleen maar gebruikte spullen. ,,We hebben heel veel van Marktplaats gehaald.” Wat hem opviel was de tegenwerking van de gemeente. ,,Dat is inmiddels wel wat aan het kantelen, maar het gaat me niet snel genoeg.” Verder begon hij als ‘creatieve verbinder’ op het gebied van duurzaamheid, innovatie, natuur, mens en beleving. Dat doet hij sinds 2018 bij ReintenInfra, moederbedrijf van onder andere Dusseldorp Infra, Sloop en Milieu onder zijn eigen merknaam Rentmeester2050.

Zo groen mogelijk bouwen

We zijn op de bouwplaats van het nieuwe onderkomen van Dusseldorp ISM, NEGAM en TWW in het Twentse Borne. Er wordt daar zo groen mogelijk gebouwd. Zo komt er een kantoorpand in de stijl van een Twentse boerderij, maar dan grotendeels opgetrokken uit gebruikte bouwmaterialen. Veel is -zoals Beijk dat noemt- ‘geoogst’ in een gesloopt pand van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. ,,Zoals de kanaalplaten en prefab trappen en ramen.” De dakpannen komen van het overbodig geworden gemeentehuis van het nabijgelegen Weerselo. ,,Ik had er 12.000 nodig voor ons pand”, zegt Maurice Beijk. ,,In Weerselo lagen er 14.000 op het dak.” Volgens hem wilde de gemeente Dinkelland, waartoe het dorp nu behoort, in eerste instantie met een verhaal naar buiten komen waarin de enigszins omstreden sloop werd uitgelegd.

We moeten het helemaal niet over slopen hebben, zei ik toen. Het moet juist gaan over opnieuw gebruiken. Ik heb de wethouders duurzaamheid van Dinkelland en Borne gevraagd om symbolisch de eerste dakpan aan elkaar te overhandigen. Pers erbij, hapje en drankje, het was een prachtig moment. En het leuke was dat de bereidheid van de ambtenaren om mee te werken aan onze bouw hier ineens een stuk groter werd.” De ongeveer 2000 pannen die niet op het dak in Borne komen te liggen, zijn beschikbaar voor andere bouwprojecten. ,,We hebben distributiekanalen voor allerlei materialen die nog goed hergebruikt kunnen worden”, zegt Beijk.

Beton prima herbruikbaar

Beton is een uitstekend materiaal om opnieuw te gebruiken, zegt Beijks collega Pieter Scheer van Dusseldorp. ,,Je zult beton altijd nodig hebben. Het is sterk en duurzaam in een mate die je niet in andere producten ziet. Je zult alleen wat moeten doen met de CO2 bij de productie van cement en de milieukosten als gevolg van het gebruik van niet-primaire mineralen. Dat kan door het opnieuw te gebruiken of te benutten als nieuwe grondstof of bindmiddel.” Dat hergebruik van betonnen constructies gebeurt in de ogen van Maurice Beijk nog lang niet genoeg. ,,Nu is beton in veel gevallen nog veel te snel aan het einde van de cyclus, terwijl dat helemaal niet nodig is. Sommige bedrijven denken dat ze circulair zijn door beton te recyclen. Maar re-use, hergebruik casco of opnieuw gebruiken van onderdelen staat daar ver boven.”

Scheer en Beijk, beiden met een achtergrond als ontwerper, denken dat aan bij het ontwerpen meer rekening gehouden moet worden met de herbruikbaarheid. ,,Je moet dan denken aan lego-achtige onderdelen, die je in allerlei variaties kunt toepassen. Dan zijn de onderdelen ook veel makkelijker opnieuw te gebruiken, zeker als je standaardiseert”, zegt Beijk. ,,Als dat gebeurt is de kans dat een constructie hergebruikt wordt vele malen groter”, vult Scheer aan. ,,Als er pas nagedacht wordt over duurzaam inkopen op het moment dat het ontwerp en het bestek gereed is, ben je te laat. Wij hebben hier ervaring mee heeft en zien in de praktijk dat dit werkt.”

Zagen

Scheer wijst op een door Dusseldorp uitgevoerd onderzoek naar drie flatgebouwen in Kerkrade die weg moesten. ,,Eén flat werd op de traditionele wijze gesloopt, waarbij het granulaat weer gebruikt werd in 18 woningen. De tweede werd gestript tot alleen het casco over was, waarna dat als basis diende voor een nieuwe flat.” Bij de derde flat werden twee wooneenheden uit het gebouw gezaagd en als geheel hergebruikt in een woning. In die grootte was dat nog nooit eerder gedaan in Europa ,,Dat gebeurde met een 750-tons kraan. De wooneenheden wogen 100 ton per stuk.” Uit het onderzoek bleek dat het direct hergebruik van de uitgezaagde woningen de grootste CO2-reductie oplevert. Beijk: ,,Dat noem ik geen nadenken, maar voordenken. Hoe kun je op een zo duurzaam mogelijke manier te werk gaan?”

Bouwwaardemodel

Het uitvoeringsteam Circulair ontwerpen van het Betonakkoord heeft het Bouwwaardemodel ontwikkeld. Het Bouwwaardemodel maakt voor ketenpartners inzichtelijk hoe hun activiteiten bijdragen aan een meer circulaire economie. Het verlengen van de levensduur van een object heeft de meeste potentie. Het gaat dan over zowel de technische levensduur van beton, alsook over nieuwe toepassingsmogelijkheden wanneer een constructie in de bestaande functie niet meer voldoet. Lees hier meer over het bouwwaardemodel.

Vertel uw verhaal

Onder het motto 'De mooie eigenschappen van beton' zoekt Betonhuis opdrachtgevers, architecten, adviseurs, stedenbouwkundigen die hun kennis van beton in de bouw willen vertellen. Via de website van Betonhuis wordt direct toepasbare kennis over de mogelijkheden en pluspunten van het toepassen van beton in gebouwen en constructies ontsloten. Kennis over bekende en wellicht minder bekende duurzame eigenschappen en prestaties van beton als bouwmateriaal. Een website om u verder op weg te helpen bij de daadwerkelijke toepassing van (duurzaam) beton in de praktijk.

Ook geïnteresseerd? Neem contact op met Remco Kerkhoven, stuur een e-mail.