Circulariteit en beton: de waarde van circulair beton
Beton is een goed voorbeeld voor circulariteit. Herbruikbaarheid van grondstoffen, producten en menselijke talenten is zeer belangrijk in de circulaire economie. We moeten materialen dichtbij huis halen. In de publicatie 'Nederland circulair in 2050' van de Rijksoverheid is te lezen dat 90% van de 54 kritieke materialen voor Europa momenteel nog geïmporteerd worden, vooral uit China. Gelukkig scoort Nederland iets beter. Wij halen 68% van de grondstoffen uit het buitenland. Zo komt grafiet vooral uit India, kobalt uit Canada en beryllium uit de VS. Bij de transport naar Europa komt veel CO2 vrij.
Duurzaam geproduceerde grondstof
Het is dus belangrijk om vaker te kiezen voor duurzaam geproduceerde, hernieuwbare en algemeen beschikbare grondstoffen. Daarnaast moeten we het ontstaan van afval voorkomen. Een derde punt is dat er sprake moet zijn van hoogwaardig hergebruik. Dit kan te maken hebben met zowel technische kwaliteit, economische waarde als met milieuwaarde.
Is beton circulair?
Ja. De grondstoffen voor beton en cement zijn in Nederland en veel andere landen onbeperkt beschikbaar, namelijk zand, grind, klei en kalksteen. Ze worden op basis van de EU lijst van kritische grondstoffen beschouwd als “niet-kritische grondstoffen”. In Nederland wordt zand en grind alleen gewonnen bij het creëren van nieuwe natuur of om een rivier meer ruimte te geven. Er is dus sprake van maatschappelijke meerwaarde. Daarnaast ontstaat er bij de productie van beton en cement geen afval.
Lange levensduur
Een sterk punt van beton is de extreem lange en onderhoudsarme levensduur. Andere materialen hebben een kortere levenscyclus. De minimale levensduur van beton is honderd jaar, maar goed uitgevoerde betonnen constructies gaan langer mee wanneer goed onderhouden.
Beton krijgt vaak een herbestemming, De ene keer door een complete gebouwtransformatie, waarbij alleen het betonskelet opnieuw gebruikt wordt; de andere keer door simpel hergebruik van een betonklinker. En als er toch gesloopt wordt, dan wordt 100% van het betonpuin nuttig hergebruikt. Het grootste gedeelte wordt als betongranulaat toegepast in wegfunderingen en een klein deel wordt toegepast als toeslagmateriaal in nieuw beton."
Winstpunten
Beton is circulair en voldoet aan de praktische aanpak zoals beschreven in 'Nederland Circulair in 2050'. Wel valt er nog veel te winnen, bijvoorbeeld op het gebied van adaptief en demontabel bouwen. Dit betekent dat gebouwen in staat zijn om te reageren op veranderend gebruik.
Terug naar de oorsprong
Een andere kans voor de toekomst is het terugbrengen van betonpuin naar de originele grondstoffen. Er zijn technieken waarmee dat dichterbij komt, zoals thermisch behandelen, breektechnieken waarbij hoofdzakelijk de cementsteen breekt en het gebruik van een hoge elektrische puls. Deze technieken bevinden zich nog in het laboratoriumstadium, maar komen ieder jaar dichterbij. Met de “slim breken techniek” wordt in Nederland zand, grind en cementsteen ook nu al van elkaar gescheiden.