kennispagina

De waarde van circulair beton

Auteur: Remco Kerkhoven / Tim Kraaijvanger Foto: Betonhuis 29 april 2020 Laatste update 12 december 2023

Beton is volledig circulair. De principes van renovatie en hergebruik van gebouwen worden al lang toegepast. Nieuw in de circulaire economie is het circulair ontwerpen, het opnieuw inzetten van bouwdelen het toepassen van betongranulaat . Bekijk hieronder de kennis en projecten over de circulaire kracht van beton. Herbruikbaarheid van grondstoffen, producten en menselijke talenten is zeer belangrijk in de circulaire economie. 

Het is dus belangrijk om vaker te kiezen voor duurzaam geproduceerde, hernieuwbare en algemeen beschikbare grondstoffen. Daarnaast moeten we het ontstaan van afval voorkomen. Een derde punt is dat er sprake moet zijn van hoogwaardig hergebruik. Dit kan te maken hebben met zowel technische kwaliteit, economische waarde als met milieuwaarde. 

Is beton circulair?

Ja. De grondstoffen voor beton en cement zijn in Nederland en veel andere landen onbeperkt beschikbaar, namelijk zand, grind, klei en kalksteen. Ze worden op basis van de EU lijst van kritische grondstoffen beschouwd als “niet-kritische grondstoffen”. In Nederland wordt zand en grind alleen gewonnen bij het creëren van nieuwe natuur of om een rivier meer ruimte te geven. Er is dus sprake van maatschappelijke meerwaarde. Daarnaast ontstaat er bij de productie van beton en cement geen afval. Beton is circulair toe te passen op alle schaalniveaus van grondstof tot geheel bouwwerk. Beton is recyclebaar, betonproducten zijn herbruikbaar en bouwwerken van betoncasco’s worden aangepast aan een nieuwe functie. Vanuit hoogwaardig hergebruik is het zelfs aan te bevelen om op het niveau van bouwwerk, bouwdelen of betonproducten het oude beton her te gebruiken.

Lange levensduur

Een sterk punt van beton is de extreem lange en onderhoudsarme levensduur. Andere materialen hebben een kortere levenscyclus. De minimale levensduur van beton is honderd jaar, maar goed uitgevoerde betonnen constructies gaan langer mee wanneer goed onderhouden. Ondanks de lange levensduur blijft beton circulair en voldoet aan de praktische aanpak zoals beschreven in 'Nederland Circulair in 2050'. Wel valt er nog veel te winnen, bijvoorbeeld op het gebied van adaptief en demontabel bouwen. Dit betekent dat gebouwen in staat zijn om te reageren op veranderend gebruik.

Paul Ewalds, coördinator Circulaire Economie
Beton krijgt vaak een herbestemming, De ene keer door een complete gebouwtransformatie, waarbij alleen het betonskelet opnieuw gebruikt wordt; de andere keer door simpel hergebruik van een betonklinker. En als er toch gesloopt wordt, dan wordt 100% van het betonpuin nuttig hergebruikt."

Terug naar de oorsprong

Een andere kans voor de toekomst is het terugbrengen van betonpuin naar de originele grondstoffen. Er zijn technieken waarmee dat dichterbij komt, zoals thermisch behandelen, breektechnieken waarbij hoofdzakelijk de cementsteen breekt en het gebruik van een hoge elektrische puls. Deze technieken bevinden zich nog in het laboratoriumstadium, maar komen ieder jaar dichterbij. Met de “slim breken techniek” wordt in Nederland zand, grind en cementsteen ook nu al van elkaar gescheiden.

Bouwwaardemodel

In het schema van het Bouwwaardemodel circulair ontwerpen wordt duidelijk dat met het produceren van producten, bouwdelen, systemen en bouwwerken steeds meer waarde aan de grondstof wordt toegevoegd. Met de input van denkkracht en vormgeving wordt de functionaliteit en dus de waarde vergroot. Met alleen de oplossing voor circulair beton om de onderdelen te vermalen tot betongranulaat, gaat er heel veel waarde verloren.