Sterk beton in Deltawerken beschermt Nederland

Trots! Dat zijn de medewerkers van Rijkswaterstaat die zich bezighouden met de Deltawerken. ,,We zitten niet te wachten op extreme weersomstandigheden en hoogwater. Maar als een stormvloedkering dan toch dicht moet, vinden we het allemaal wel fantastisch. Je beschermt met deze betonnen en metalen constructie miljoenen mensen.”, zegt objectbeheerder Driton Binaku van Rijkswaterstaat. Hij merkt dat ook bij de testsluitingen die regelmatig uitgevoerd worden. ,,Dat is een yes-moment.”

Zonder beton was het een stuk moeilijker geweest om ons land te beschermen tegen het water vanuit de Noordzee. Er is miljarden kilo’s verwerkt in de vele dammen en stormvloedkeringen die in de decennia na de Watersnoodramp van 1953 zijn gebouwd. Zo wordt de ruggengraat van de Oosterscheldekering gevormd door 65 massieve pijlers van beton, met ieder een massa van rond de 18.000 ton.

Oosterscheldekering

De Deltawerken omvatten vijf stormvloedkeringen, twee sluizen en zes dammen en liggen allemaal in Zeeland en Zuid-Holland. De grootste en bekendste is de Oosterscheldekering. De negen kilometer lange stormvloedkering sluit bij dreigend hoogwater de Oosterschelde af. Het kunstwerk tussen Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland is tussen 1976 en 1986 gebouwd. Hij is zo ontworpen om een hoogwatersituatie het hoofd te bieden die eens per 4000 jaar voorkomt.
De dammen sluiten waterwegen geheel en blijvend af, de stormvloedkeringen doen dat alleen als er extreem hoogwater dreigt. Normaal gesproken is de verbinding tussen zee en zeearmen open. In nood sluiten metalen schuiven de boel geheel af. 

De betonconstructies in de Oosterscheldekering moeten technisch gezien 200 jaar meekunnen, die in andere keringen 100 jaar. Daarmee zijn ze erg duurzaam. Rijkswaterstaat laat alle werken regelmatig inspecteren op slijtage en mankementen. ,,Sommige onderdelen elke maand, andere weer eens per twee, drie of zes maanden of jaarlijks”, zegt Binaku. ,,Daarbij kijken we onder andere naar wapeningscorrosie, beschadigingen, scheuren en vervormingen.” 

Risico

De keringen moeten voldoen aan veiligheidsnormen die in de Waterwet zijn vastgelegd. Ze worden ongeveer eens in de 50 jaar herijkt. De laatste keer was in 2017. Moest een dijk tot die tijd een bepaalde waterhoogte kunnen keren, inmiddels wordt de norm gebaseerd op het overstromingsrisico. Dat risico is een combinatie van de kans dat de dijk daadwerkelijk doorbreekt met een overstroming tot gevolg en de gevolgen van een dergelijke overstroming. Het wordt uitgedrukt in verlies van mensenlevens en economische schade. De Nederlandse overheid heeft besloten dat de kans op overlijden door een overstroming in alle beschermde gebieden in Nederland kleiner moet zijn dan 1/100.000 per jaar. Grofweg geldt: hoe groter de gevolgen, des te hoger de norm. 

Een normale inspectie wordt vaak door twee mensen gedaan, ondersteund door een deskundige van Rijkswaterstaat. ,,Ze zijn grofweg een dag per onderdeel van de waterkering bezig. Ze hebben eenvoudig gereedschap bij zich, zoals een meetlat, iets om scheuren in het beton te meten en een verrekijker om hoger gelegen delen te kunnen bekijken.” Ook beschikken ze over een verreiker om sommige elementen nader te kunnen bestuderen. Reguliere inspecties, onderzoeken en onderhoudswerk worden altijd in de rustige maanden gedaan. ,,De keringen moeten in het stormseizoen, dat van 1 oktober tot 15 april loopt, altijd beschikbaar zijn. Er wordt in het stormseizoen alleen gewerkt bij storingen en wanneer onderhoud noodzakelijk is”, zegt Binaku. 

Geen afwijkingen

In 2017 is onderzoek gedaan om een beeld te krijgen van de staat en de zogeheten restlevensduur van de betonconstructies van de Maeslantkering, Hollandse IJsselkering, Haringvliet en Hartelkering. Binaku: ,,Naast de reguliere inspecties wordt er periodiek ook uitgebreid onderzoek gedaan naar de staat van de werken. In dit geval was het twintig jaar geleden dat de kering was opgeleverd. De bevindingen zijn weinig spectaculair, eigenlijk gewoon saai. Er zijn aan het aan beton en andere delen geen afwijkingen geconstateerd.” Misschien saai, maar wel geruststellend.

Vertel uw duurzame verhaal

Onder het motto 'De mooie eigenschappen van beton' zoekt Betonhuis opdrachtgevers, architecten, adviseurs, stedenbouwkundigen die hun kennis van beton in de bouw willen vertellen. Via de website van Betonhuis wordt direct toepasbare kennis over de mogelijkheden en pluspunten van het toepassen van beton in gebouwen en constructies ontsloten. Kennis over bekende en wellicht minder bekende duurzame eigenschappen en prestaties van beton als bouwmateriaal. Een website om u verder op weg te helpen bij de daadwerkelijke toepassing van (duurzaam) beton in de praktijk.

Ook geïnteresseerd? Neem contact op met Remco Kerkhoven, stuur een e-mail.