Icoon voor de stad: BunkerToren krijgt tweede leven

Een vervallen gebouw, dat dankzij een trefzekere ingreep weer kracht heeft gekregen. Lovende woorden van de jury van BNA over de BunkerToren in Eindhoven. De brutalistische Bunker in Eindhoven, waar zelfs The Police nog zou hebben opgetreden, heeft een tweede leven gekregen. Met de toevoeging van de 100 meter hoge toren zijn wonen, werken en recreëren op één plek gebundeld. 

De BunkerToren kreeg van de architectenbond niet de eretitel van Gebouw van het Jaar, maar werd wel verkozen tot meest iconische gebouw. Volgens de jury is het een gebouw met wauw-factor. Dat gevoel zullen Eindhovenaren ook hebben bij het zien van deze nieuwe icoon van de stad. De 100 meter hoge toren biedt een prachtig uitzicht over de stad. 

Open versus gesloten

In de toren zijn 210 koop- en huurappartementen gerealiseerd, met verschillende afmetingen. Op de begane grond is plek voor een grand café en bedrijven. Onder het voormalige parkeerterrein is een parkeerkelder ontworpen, met op maaiveldniveau een stadspark. Het ontwerp van het gebouw is gebaseerd op het idee van een stijgende woontoren die zich opent naar de stad – van een brutalistisch ‘gesloten’ identiteit naar een transparante ‘open’ woontoren. Het oorspronkelijke ontwerp van de bunker is van Huig Maaskant. 

Samenwerking

De draagconstructie is opgebouwd uit dragende wanden, een betonnen kern en penanten in de gevel. De constructie is grotendeels in het werk gestort. Daarnaast is prefab beton toegepast, onder meer in de vorm van breedplaatvloeren, kolommen, lift en traphuiswanden, massieve vloerplaten, balkonplaten, trappen en bordessen. Geelen Beton heeft deze breedplaatvloeren en prefab betonnen elementen geleverd. “Wij komen bij Van Wijnen Rosmalen vaak in beeld op het moment dat ze uitdagende projecten gaan uitvoeren,” aldus Peter Janssen, hoofd Verkoop en Calculatie bij Geelen Beton. De twee partijen werkten bij meerdere projecten samen, zoals recentelijk bij de projecten Amphia  Ziekenhuis Breda, Kavel Z1 Stationsgebied Amsterdam en op dit moment op project Wisselspoor in Utrecht. 

Balkons

Voor het betonbedrijf is een project als de BunkerToren qua omvang niets nieuws onder de zon. Toch heeft elk project zijn eigen uitdagingen. In het geval van de Bunkertoren zat de uitdaging ‘m voor het betonbedrijf vooral in de constructief moeilijke breedplaatvloeren, maar ook in de balkonplaten. “De balkonplaten zaten op één kopgevel over de volle gevel breedte,” vertelt Janssen. “Ze waren bijzonder in de zin dat ze van de achttiende naar de tiende verdieping in de breedte uitwaaierden. Op de tiende verdieping waren de balkons het breedst; op de achttiende verdieping het smalst. Weinig repetitie in een dergelijk product is vaak een uitdaging. Maar een uitdaging die we goed beheersen. beheerst. Het proces is dusdanig ingericht dat ook projecten met een grote variëteit via een eenduidig systeem worden doorlopen, van engineering tot aan levering. Dit komt de voorspelbaarheid in planning en de productkwaliteit ten goede.”

Afwatering

Een sprekend voorbeeld van hoe de betonproducent op een procesmatige manier omgaat met grote varianties, is de oplossing voor de afwatering van de balkons. Omdat het afschot van de balkonplaten van de gevel af moest lopen, was de hemelwatergoot aan de voorzijde van de balkons gepositioneerd. Vanwege de uitwaaierende diepte van de balkons zouden daarvoor veel verschillende mallen moeten worden gebruikt. Een kostbaar proces. “Uiteindelijk is ervoor gekozen om goot in de mal te positioneren op basis van het smalste balkon. Het afschot van de balkonplaten hebben we dus bij het uitwaaieren van de balkonplaten in twee richtingen naar een goot in het midden van de plaat laten lopen. Hierdoor konden de balkonplaatmallen makkelijker van breed naar smal omgebouwd en geproduceerd worden in eenzelfde mal. Dit was alleen mogelijk omdat de balkonplaten een verhoogde afwerkvloer kregen. Hierdoor is de goot in het midden van de diepere balkonplaten niet zichtbaar en vormt het geen obstakel.” Een duurzame en kostenefficiënte keuze, die geen afbreuk heeft gedaan aan de uitstraling van de balkons. 

Icoon voor de stad

De brede balkons bieden volop ruimte voor groen. Rond de toren is een groen, klimaatadaptief park aangelegd. “Als bedrijf hechten wij er waarde aan dat onze producten bijdragen aan een nieuwe gebruikscyclus van de Bunker als gebouw en als iconische plek in Eindhoven.” Met het park krijgt het gebied een belangrijke functie terug: ontmoeten. De Bunker was vroeger de ontmoetingsplek voor verschillende studentenverenigingen. De BunkerToren is een mooi voorbeeld van hoe gebouwen een nieuwe functie kunnen krijgen. Deze historische plek is behouden gebleven, en heeft een nieuwe toekomst gekregen. Om met de woorden van de jury van BNA af te sluiten: ‘de kracht schuilt in het behoud van het erfgoed, dat met eerbied is behandeld, en letterlijk de basis vormt voor de woontoren. Een prachtig - echt Eindhovens - icoon voor de stad.’