Parkeerhuis met Amsterdams gogme

Het nieuwe parkeerhuis Oostenburg in het herontwikkelingsgebied Stadswerf Oostenburg in hartje Amsterdam wordt als stoer, kloek en no-nonsense omschreven. Die omschrijvingen kloppen allemaal voor het parkeerhuis dat door vormgeving, ritmiek en materiaalgebruik inderdaad een robuust en tegelijkertijd spannend en fraai gebouw is geworden. Met dank aan de schakering van prefab betonnen geveldelen in vier oppervlaktetexturen in combinatie met hout en staal.

Crux in het ontwerp is het Amsterdamse gogme, het gewiekste gebruik van onder andere betonconstructie, ruwbouw-is-afbouw-principe en open/dichtschakering voor vormgeving, gebruiksvriendelijkheid en uitstraling. Bijvoorbeeld als ’s avonds het licht vanuit het parkeerhuis voor een lantaarneffect voor de omgeving zorgt.

Stadswerf Oostenburg is één van de drie Oostelijke Eilanden in Amsterdam, die in de tweede helft van de 17e-eeuw in het moeras langs het IJ werden aangeplempt. Projectarchitect Silvester Klomp van MIX architectuur: “Het was een plek van de scheepvaartindustrie. Een tijd van noeste arbeid en technische innovaties, met name in de VOC-tijd. Daarom moest het parkeerhuis in mijn visie een kloek en stoer gebouw worden, geen ‘gepolijst of branieachtig’ gebouw, dat in een andere stedelijke omgeving perfect zou passen. Het mocht allemaal wat rauwer en eerlijker ogen onder het motto: het is wat het is. Zo is de constructie met het splitlevelniveau direct zichtbaar in de gevel. Door ter hoogte van de hellingbanen overwegend houten accoya lamellen toe te passen - die een mooi lichtspel van de autokoplampen geven - krijg je tussen de twee karakteristieke betongevels een mooie verticale geleding van het gebouw. Zo doorbreek je de omvangrijke horizontale opzet van 68,5 meter en sluit je aan bij de opzet van woongebouwen aan grachten en kades in Amsterdam.”

Centrale parkeervoorziening

De nieuwe stadse wijk wordt een autoluw gebied. Voor het laden en lossen kunnen de bewoners bij hun woning of bedrijf komen. Onder enkele woonblokken worden aparte parkeergarages opgenomen, maar de hoofdvoorziening is parkeerhuis Oostenburg. Met 704 parkeerplekken verdeeld over 9 en 10 splitlevel-niveaus. De totale hoogte van het parkeerhuis is 23,5 m. Deze voorziening is een samenwerking van woningcorporatie Stadgenoot, Q-Park, investeerder Holland Immo Group en Ten Brinke Group als ontwikkelende bouwer. Het dak is bekleed met sedum voor regenwaterbeheer en is tevens voorzien van 719 zonnepanelen waarmee de garage energie opwekt voor de eigen stroomvoorziening en voor 15 laadpalen voor elektrische auto’s. Met deze maatregelen behoort dit parkeerhuis tot de groenste Q-Park locaties in Amsterdam.

Casco in prefab

De betonnen kelder van het parkeerhuis is in het werk gestort, in combinatie met een aantal prefab kolommen. Het casco van het gebouw is opgebouwd uit prefab betonnen dragende kolommen, balken, wanden, TT-platen en kanaalplaatvloeren. De stabiliteit wordt ontleend aan de betonwanden van de twee kernen, deze wanden zijn onderling niet gekoppeld. De gevels bestaan uit prefab betonelementen. Hoco Beton leverde en monteerde de prefab betonelementen. De TT-elementen zijn door Haitsma Beton geproduceerd. CAE is hoofdconstructeur. Snijders Ingenieursgroep verzorgt de engineering van de prefab betonnen elementen in Categorie 5.

Vier betonstructuren

Silvester Klomp vervolgt: “Het parkeerhuis staat nu nog vrij solitair, maar aan weerszijden komen woongebouwen. Daarom ligt de nadruk van de uitstraling op de voor- en achtergevel en zijn de zijgevels dichtgezet met betonelementen. Het mooie is dat die gevelelementen tegelijkertijd de ruwbouw én afbouw vormen. Dan heb je met 10 centimeter beton zowel je constructie als buitengevel. Dat is echt efficiënt. Wel hebben wij de betonelementen aan de gevelzijde voorzien van een oppervlaktestructuur, ontleend aan verschillende tijdsbeelden om beton te storten c.q. wanden te vervaardigen. Zo hebben wij een plankenstructuur, bekend van de houten bekistingen, een rietstructuur waarop leem en beton werden gestort, een travertin uiterlijk met de zichtbare poriën en het moderne gladde beton. We hebben in de fabriek grote proefstukken gemaakt om als architect, opdrachtgever en welstand het resultaat te beoordelen. Het resultaat is een gevel met een opvallende tactiliteit en gelaagdheid, zeker vanaf de straat bekeken. Kijk je van verder af, bijvoorbeeld vanuit de trein, dan zijn het naast de geknikte vorm met name de open/dichtverdeling van de betonelementen en de lamellen die in het oog springen.”

Speelse gevel, spel van licht

Door de wisselende maatvoering van de open tussenruimtes ontstaat een speelse gevel. “Er ontstaan ook een spel van licht. Overdag zie je het daglicht in het parkeerhuis via de openingen en lamellen continue veranderen. En ’s avonds zijn het de koplampen die door diezelfde openingen en lamellen de dynamiek van het gebruik laten zien. Samen met de ledverlichting zorgt dit voor dat prettige lantaarneffect. Bijzonder is de geperforeerde stalen beplating in de speedgates bij de voetgangersentrees. Daarin zijn afbeeldingen van VOC-schilderijtaferelen geponst. Ook die zijn door de lichtval extra zichtbaar. Het is een aangenaam parkeerhuis geworden in plaats van een puur functionele parkeerbox. Ja, het is nog steeds een efficiënte parkeermachine, maar wel met een verschijningsvorm die past bij de allure van de nieuwe stadswijk. Met een rijkheid aan texturen en gelaagdheid in de gevels. Maar zonder daarvoor allerlei extra toeren en fratsen uit te halen. Je herkent nu in het parkeerhuis de noeste en industriële no-nonsense tijd van weleer.”

Inderdaad, een parkeerhuis ontworpen met dat Amsterdamse gogme…