Soepel en snel naar 76 meter hoogte van woontoren De Bankier, Tilburg

“Mooi als het bouwproces als een trein voortsnelt en alle disciplines profiteren doordat ze tijd en ruimte op de werkvloer hebben. Dat is één van de voordelen van de keuze voor prefab beton voor de realisatie van De Bankier, een 76 meter hoge woontoren in het centrum van Tilburg. Eigenlijk kon het niet anders dan prefab beton worden, gelet op de postzegellocatie. We bouwen hier steigerloos, met minimale overlast voor de omgeving. Dagelijks wordt er 200-250 ton prefab beton just-in-time aangevoerd en omhoog gehesen. Elke 5 werkdagen komt er verdieping bij, we naderen het hoogste punt. Voor de Tilburgse Kermis eind juli moeten wij op hoogte zijn; dan zijn hijsbewegingen taboe,” aldus ing. Marc van Zeijl, projectleider van prefab betonfabrikant Bestcon.

De keuze voor een compleet prefab casco kwam al snel naar voren in het ontwikkelingsproces van VOF Spoorlaan, een samenwerkingsverband tussen Novaform Vastgoedontwikkelaars en CRA Vastgoed, waarbij Huybregts Relou in de ontwikkeling is aangeschoven en de uitvoering op zich heeft genomen. Behalve het voordeel van een hoge bouwsnelheid is de minimale bouwplaats reden voor de inzet van prefab beton. De Bankier wordt gebouwd op de hoek van de Spoorlaan en de Magazijnstraat, nadat een leegstand gebouw van de ABN Bank is gesloopt. De toren grenst aan het monumentale gebouw van de voormalige bank Van Mierlo en Zoon, waaraan De Bankier zijn naam dankt. Dit monumentale gebouw blijft behouden en vormt een prachtige ‘sidekick’ voor de karakteristieke toren, waarin 120 luxe koop- en huurappartementen komen en in de onderbouw 1000 m2 commerciële ruimte. Het gaat om een grote variëteit aan woningen, van kleine studio’s tot zeer ruime appartementen in liefst 35 verschillende plattegronden, en bovenin twee penthouses met prachtig uitzicht over de stad.

Optische driedeling

Om de rechte toren ‘smoel’ te geven, heeft diederendirrix architecten een opvallend reliëf aangebracht in de prefab betonnen gevel. Alle gevelelementen krijgen een opvallend diepe profilering en zijn lichtbeige van kleur. De omschrijving van het architectenbureau: ‘Er is gekozen voor een textuur in het beton zelf, wat een dieptewerking oplevert die van veraf overeind blijft. De belijning volgt het ritme van het bankgebouw uit de jaren ‘50 ernaast en gaat van daaruit op een eigenzinnige manier verder. Er is een driedeling in de gevel aangebracht die qua schaal aansluit op de zogenaamde ‘Tilburgse laag’. Op 15 meter hoogte verandert de belijning van verticaal naar horizontaal, en op 45 meter hoogte weer terug naar verticaal. Het middelste gedeelte krijgt nog eens extra expressie door uitkragende balkons op het zonnige zuiden en Franse balkons aan de geluidbelaste noordzijde. De balkons zijn mooi geïntegreerd in het lijnenspel, dat het gebouw door de dag heen steeds een ander aanzien bezorgt.’ De prefabricage van de gevelelementen waarborgt de hoge esthetische kwaliteit, 

Selfsupporting prefab vloer

Marc van Zeijl: “Als Bestcon leveren en monteren wij de vloeren en wanden van ons Bestcon-60-cascosysteem, alsmede de opvallende sandwichelementen van Hibex. De betonelementen worden op hun positie gehesen met een torenkraan die naast het gebouw staat. Er is sprake van een doordachte, geïntegreerde en stabiele prefab constructie voor deze toren. Dat is voor een groot deel terug te leiden tot ons vloersysteem, dat al decennia in (middel)hoogbouwprojecten wordt toegepast. Zo hebben wij momenteel vijf projecten in de montage met dit systeem lopen. Met de voorgespannen BC-60 vloer kun je met een geringe hoogte toch vrij grote overspanningen maken. Bij De Bankier is sprake van een dikte van de prefab betonvloer van slechts 180 mm. De vloer is volledig selfsupporting en behoeft geen onderstempeling en verdere constructieve aanvullingen. Door de geringe hoogte moet er nog massa worden toegevoegd om te voldoen aan de geluidseisen, in dit geval een niet-constructieve vullaag van 120 mm. Deze wordt in een later stadium aangebracht, nadat de prefab betonnen woningscheidende wanden zijn geplaatst en de E- en W-installatie en sanitaire voorzieningen zijn aangebracht. De binnenwanden in de woningen worden gemaakt van gasbetonblokken.”

Ontkoppeling ruwbouw en installatietechniek

De vullaag is uitermate geschikt om alle installatieleidingen in te verwerken. Zo is sprake van een volledige ontkoppeling van ruwbouw en installatietechniek. Op de vullaag komt nog een zwevende dekvloer en de vloerverwarming. Zo bewerkstelligen we een perfect pakket dat aan alle eisen voor geluidreductie in en tussen de appartementen voldoet. De projectleider vervolgt: “Met het plaatsen van vloeren, wanden en gevelelementen heb je een stabiel casco. De horizontale en verticale trekbanden volgens de Eurocode zijn gemakkelijk te realiseren. Het casco is ook direct wind- en waterdicht, zodat drie bouwlagen onder de montagelaag de installatie- en afbouwdisciplines aan het werk kunnen. Dit draagt bij aan de hoge bouwsnelheid. En elke discipline kan z’n werkzaamheden verrichten op een volledig vlakke vloer. Dit vergemakkelijkt het werk en voorkomt fouten.”

Vroegtijdige productie van prefab beton 

Van prefab bouwen wordt nog wel eens gezegd dat het een lange voorbereidingstijd nodig heeft en dat andere bouwsystemen sneller kunnen starten. De Bankier maakt korte metten met dit vooroordeel. Van Zeijl: “Voorbereiding heb je altijd en met 3D BIM programma’s heb je zo’n veelomvattende toren in feite vooraf een keer gebouwd. Voordat de sloop van het gebouw op de locatie begon waren we in Groningen en Best al volop betonelementen aan het produceren. Zo konden wij na het aanbrengen van de fundering en de plint in gestort beton direct gaan stapelen. In minder dan een jaar staat de ruwbouw van deze toren. Voorjaar 2023 moeten de bewoners hun fraaie stadsappartementen kunnen betrekken. Die bewoners zitten echt op een prachtige plek in hartje centrum van Tilburg. Of zoals de makelaars het verwoorden:  De Spoorlaan is de plek waar oud en nieuw, ruig en verfijnd, wonen en werken versmelten. De Spoorlaan is een bron van dynamiek. Het is mooi dat prefab beton eveneens op een dynamische wijze deze woontoren mogelijk heeft gemaakt.”