Beton verpompen of kubelen?

Vrijwel ieder bouwbedrijf heeft wel eens voor de keuze gestaan: moeten we het beton storten met een kubel, stortgoot of kruiwagen of zetten we een betonpomp in? Het antwoord is vaak afhankelijk van de hoeveelheid beton, de bereikbaarheid van de te storten bouw­delen en de omstandig­heden op de bouwplaats.

Samenwerking Betonmortelcentrale

Kiest een aannemer voor pompen dan moet hij met een aantal zaken rekening houden en is goed overleg met het pompen­bedrijf en de betonmortelcentrale een 'must'. De interesse voor het verpompen van beton is de laatste jaren toe genomen. Volgens experts heeft dat te maken met de grootte en de hoogte van hedendaagse bouwwerken, de inzet van bouwmaterieel en de situering van een bouwterrein, zoals binnenstedelijke projecten.

Op kleinere projecten wordt uit kosten­overwegingen vaak geen vaste bouwkraan meer ingezet. Bijvoorbeeld bij gietbouw zou dan gekubeld moeten worden met een gehuurde mobiele kraan, maar beton pompen is steeds vaker een alternatief. Op grote bouwwerken staan nog altijd één of meerdere bouwkranen, maar die zijn zodanig druk bezet, dat beton storten een behoorlijke aanslag doet op de kraantijd. Om de kraan te ontlasten, besluit men vaak om het beton te verpompen. En bij 'intern' betonwerk of moeilijk te bereiken plaatsen, waar je met een kubel niet bij de werkplek kunt komen, is pompen de een­voudigste oplossing.

Voordelen van beton pompen

Pompen van beton kan voordelen opleveren ten aanzien van tijdwinst of arbeidsomstandigheden. Bij dit laatste moet men denken aan lopen met een volle kruiwagen of sjorren aan een ‘onwillige’ en zware kubel. Bij hoogbouw is tijdwinst het belangrijkste voordeel. Draaien van de kubel naar grote hoogten kost (wacht)tijd. Pompen van beton onder­vangt dat en zorgt voor een continue stroom beton­mortel op de werkplek. Bovendien wordt de kraan niet belast en kan er bij hogere wind­belasting iets langer worden doorgegaan dan met een bouw­kraan. En pompen van beton geeft een zekere rust op de bouwplaats.

In Nederland is al regelmatig tot 100 meter hoogte gepompt. Bij binnenstedelijke projecten en kleine bouw­plaatsen met weinig ruimte kan, zoals al eerder gezegd, de pompmixer de oplossing zijn. Een vrij recente ontwikkeling is de toepassing van dunnere slangen met een inwendige diameter van 65 of zelfs 42 mm, in plaats van de min of meer standaard 125 mm. Deze dunnere slangen zijn veel flexibeler, waardoor er veel makkelijker moeilijke draaiingen en bochten zijn te maken. Deze dunne slangen vragen wel om een aanpassing van de mortelsamenstelling.

Om beton op een project te kunnen verpompen, moet men wel aan een aantal randvoorwaarden voldoen. Veel wordt vastgelegd in een stortplan. De betonmortel moet zo zijn samengesteld dat ontmenging wordt voorkomen en dat de weerstand in de leidingen gering is. Ook een stabiele ondergrond en voldoende opstelruimte zijn belangrijk.

Opstelruimte en stabiele ondergrond

Voor de unit van een stationaire pomp is een goede opstelruimte op voldoende draag­krachtige grond noodzakelijk. Een paar vierkante meter stelconplaten kan vaak al afdoende zijn. Voor een mobiele pomp is stempelruimte nodig en de grond onder de stempelvoeten moet voldoende draagkracht hebben. Het aantal vierkante meters is afhankelijk van de pomp, de gieklengte/hoogte en het noodzakelijke draaibereik. Voor de ondergrond kunnen houten platen voldoende zijn, maar soms zijn betonplaten of draglineschotten nodig. Vooraf overleg met een bij BBB-aangesloten betonpompenbedrijf over wie wat verzorgt, is aan te raden. Neem daarin ook mee, wat er met de restbeton moet gebeuren, die na het schoonmaken van de pomp vrijkomt.

Samenwerking betonmortelcentrale

Overleg met de betonmortelcentrale is nodig. In principe is elke normale betonmortel te verpompen, maar er is naast sterkte- en milieu­klasse, een aantal factoren belangrijk. Welk type pomp wordt gebruikt; wat is de giekhoogte; over welke afstand moet er worden gepompt; wat is de diameter van de slangen of de leidingen; wanneer wordt er gepompt en hoeveel; en welke eisen stelt men aan de verwerking? Bij bijzondere omstandig­heden, bijvoorbeeld 100 meter hoog of over lange afstanden pompen, moet de mortelsamenstelling worden aangepast. De korrelgrootte en korrel­verdeling, de hoeveelheid fijn materiaal en water en de verwerkbaarheid spelen daarbij een rol.